Το περιστατικό που πέραν πάσης αμφιβολίας «καπέλωσε» οτιδήποτε άλλο συνέβη κατά τον φετινό εορτασμό της Εθνικής μας επετείου, ήταν το τρολάρισμα μιας παρέας νεαρών κοριτσιών στην παρέλαση της Νέας Φιλαδέλφειας.
Όπως αποδείχθηκε, μετά το αρχικό σοκ, τα παιδιά δεν ήταν μαθητές. Ποιοι ακριβώς είναι, αν αποτελούν κάποια θεατρική ομάδα, μια συλλογικότητα ή κάτι παρεμφερές, υποθέτω θα το μάθουμε σύντομα. Μέχρι τότε, επιτρέψτε μου να πω ότι το συγκεκριμένο στιγμιότυπο είναι ό,τι καλύτερο έχω δει σε μαθητική παρέλαση εδώ και χρόνια!
Βάζω ψηλά και την εικόνα της μαύρης κοπέλας που παρέλασε ως σημαιοφόρος, την οποία επίσης βρήκα εξαιρετική για εντελώς διαφορετικούς – και προφανείς – λόγους, ωστόσο το σκετσάκι της Νέας Φιλαδέλφειας με κέρδισε περισσότερο, κυρίως επειδή αρχικά με ενόχλησε σφόδρα.
Και αυτό ακριβώς το κατέστησε επιτυχημένο: ενόχλησε, ξεβόλεψε, εξόργισε πολλούς και εν τέλει κατέδειξε την υποκρισία και την δομική, βαθιά γελοιότητα των μαθητικών παρελάσεων.
Μαζευόμαστε κάθε χρόνο για να παρακολουθήσουμε παιδιά του δημοτικού να πασχίζουν ματαίως να περπατήσουν με συγχρονισμένο βήμα και με σφιγμένα χείλη και σοβαρό ύφος, διότι αυτό επιτάσσει η «εθνική υπερηφάνεια». Τους επιβάλλουμε μια –φασιστική – ομοιομορφία και μια εξίσου προβληματική στρατιωτική πειθαρχία. Σε ποιους; Σε μικρά παιδάκια τα οποία το μόνο που θέλουν είναι να τελειώσουν την αγγαρεία και να τρέξουν να παίξουν μπάλα! Πρόκειται για ένα θέαμα γκροτέσκο και εντελώς αφύσικο, με προβληματικές προεκτάσεις, το οποίο όμως το αντιμετωπίζουμε σαν εντελώς φυσικό – συγκινούμαστε και χειροκροτάμε, αντί να γελάμε ή να εκνευριζόμαστε. Επιπλέον, το θεωρούμε και τιμητικό – -πως ακριβώς ένα μάτσο βαριεστημένα μαθητούδια τιμούν τους αγώνες των προγόνων μας, υποδυόμενα τα στρατιωτάκια, αδυνατώ να καταλάβω.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να τιμήσεις μια εθνική επέτειο και να καλλιεργήσεις εθνική συνείδηση σε νέους ανθρώπους. Οι μαθητικές παρελάσεις είναι ο χειρότερος από αυτούς. Και δεν αφορούν τελικά στην νεολαία μας και την «διάπλασή της». Αφορούν κυρίως στο γερασμένο (όχι τόσο ηλικιακά, όσο πνευματικά) κομμάτι της κοινωνία μας που παραμένει πεισματικά εγκλωβισμένο σε συντηρητικά στερεότυπα, οικεία και παρηγορητικά ενδεχομένως, αλλά σε κάθε περίπτωση παρωχημένα και προβληματικά. Τα λέμε «ήθη και έθιμα», μόνο που στην προκειμένη περίπτωση είναι απλώς αγκυλώσεις.
Για αυτούς γίνονται οι παρελάσεις. Και αυτούς –υποθέτω – θέλησαν να τσαντίσουν οι κοπέλες στην Νέα Φιλαδέλφεια με το «χορευτικό» που εμπνεύστηκαν από το εξαιρετικό σκετσάκι των ανεπανάληπτων Monty Python “ministry of silly walks”.
Οι Monty Python σατίριζαν την σοβαροφάνεια της γραφειοκρατίας. Οι κοπέλες «επιτέθηκαν» στην σοβαροφάνεια του κοινού των παρελάσεων και των βαρύγδουπων επισήμων. Στην «κανονικότητα» της στρατιωτικής προσομοίωσης.
Η μαθητική παρέλαση είναι αστεία ως σύλληψη και ως εκτέλεση, μας είπαν με τον δικό τους τρόπο. Και εσείς είστε ακόμα πιο αστείοι που κάθεστε και την παρακολουθείτε σοβαροί. Εμείς λοιπόν θα περπατήσουμε με την ίδια σοβαρότητα και με τα πιο «silly walks» που μπορούμε να φανταστούμε μπροστά σας.
Και όσο «σαχλό» κι αν είναι τελικά το δικό μας περπάτημα, πιο σαχλό και αφύσικο από το ίδιο το κόνσεπτ της μαθητικής παρέλασης, αποκλείεται να είναι.
Κάτι τέτοιο θέλησαν μας πουν τα κορίτσια. Και μας το είπαν. Με θράσος και έμπνευση, με θεμιτή ασέβεια και νεανική άγνοια κινδύνου.
Είμαι ο τελευταίος που θα υπερασπιστεί τα «παιδιά» ό,τι μαλακία και να κάνουν. Εκνευρίζομαι αφάνταστα με αυτήν την λογική, την θεωρώ από τα βασικά προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας. Τα «παιδιά» οφείλουν να κοινωνικοποιούνται μαθαίνοντας σταδιακά την ατομική ευθύνη - που πάει να πει όταν κάνουν λάθη, δεν τα «αθωώνουμε» επειδή, εντάξει μωρέ παιδιά είναι. Όχι.
Όσο νωρίτερα αντιληφθούν ότι οι πράξεις έχουν συνέπειες, τόσο καλύτερα για όλους μας. Θυμάμαι ένα παλικάρι που σε αντίστοιχη μαθητική παρέλαση είχε μουτζώσει τους επισήμους. Είχε αποθεωθεί από πλήθος και καλά «αντισυμβατικών» ενηλίκων. Εκείνη η πράξη ήταν για εμένα πραγματικά απαράδεκτη – αγενής και προκάτ, όπως η συντριπτική πλειονότητα της ψευτοεπαναστατικής νεανικής αντιδραστικότητας. Θέλω να πω απλώς πως ούτε να αντιδρούν στο σύστημα με κέφι , όρεξη και δημιουργικότητα δεν έχουμε μάθει τα παιδιά μας. Μονάχα τις generic, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές προκρίνουμε ως αποδεκτές – καταλήψεις, πορείες, καμιά μολότοφ, τα βασικά. Πράγματα, δηλαδή, που προδιαγράφουν μια συντηρητική, προβλέψιμη και εντελώς συμβατική ενήλικη ζωή.
Τα κορίτσια στην Νέα Φιλαδέλφεια αντέδρασαν σε κάτι που τα ενοχλεί με εντελώς μη αναμενόμενο και απολύτως πρωτότυπο τρόπο. Και για αυτό βρήκα την πράξη τους αισιόδοξη. Ένα δείγμα ότι υπάρχουν νέοι άνθρωποι που σκέφτονται out of the box, διαμαρτύρονται με έμπνευση και χτυπώντας κατευθείαν στην ουσία – χωρίς μούτζες και γιαούρτια, χωρίς επιθέσεις και καδρόνια, χωρίς υβριστικά συνθήματα και καταστροφές δημόσιας περιουσίας. Με όπλο την τέχνη, κατέδειξαν την γελοιότητα της μαθητικής παρέλασης και την πουριτανική υποκρισία ημών των θεατών, εύστοχα, απλά, καταλυτικά. Και όσο χρειάζεται ενοχλητικά.
Υ.Γ. Επειδή ακούω και διαβάζω το επιχείρημα, «για αυτό πολέμησαν οι παππούδες μας;». Κατ’ αρχήν οι παππούδες μας σίγουρα δεν πολέμησαν ώστε τα δισέγγονά τους να καταπιέζονται για να μάθουν να περπατούν με σωστό βήμα.
Κατά δεύτερον, η πράξη των κοριτσιών δεν δείχνει ασέβεια απέναντι στην Γενιά του 1940. Όπως είπα ήδη, το σκετσάκι σατίρισε τον τρόπο με τον οποίο τιμάμε τους αγώνες των προγόνων μας, όχι τους αγώνες αυτούς – καθαυτούς.
Κατά τρίτον και κυριότερο: Αν το επιμένετε αν το θέτετε έτσι, τότε ναι, ακριβώς για αυτό πολέμησαν οι παππούδες μας. Για να είναι οι σημερινοί νέοι ελεύθεροι να βγάζουν την γλώσσα με αυθάδεια στην εξουσία – την πολιτική ή την εξουσία της συνήθειας. Όταν το κάνουν δε με αναφορά στους Monty Python, προσωπικά τους βγάζω το καπέλο!
Υ.Γ.2: Διάβασα την «προκήρυξη» που εξέδωσαν τα «10 στρατιωτάκια της υπο – κριτικής τέχνης» (έτσι υπέγραψαν το κείμενό τους τα κορίτσια), αφότου είχα ολοκληρώσει το blog. Την βρήκα ενδιαφέρουσα. Ίσως λιγότερο ενδιαφέρουσα από την ίδια την παρέμβασή τους και κάπως απλοϊκή, πάντως κάτι προσπαθεί να πει. Ας το ακούσουμε και ας το απορρίψουμε μετά
