Μία άλλη σκοτεινή πτυχή του τρόπου λειτουργίας των τραπεζών έρχεται στο φως, μετά τις αποκαλύψεις για τα θαλασσοδάνεια σε κόμματα, media και διαπλεκόμενους επιχειρηματίες, που αποτέλεσαν αντικείμενο διερεύνησης από Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής, δηλητηριάζοντας επί πολύ καιρό την πολιτική ατμόσφαιρα.
Ζητήματα διαφάνειας, εσωτερικής λειτουργίας και νομιμότητας στις χορηγήσεις δανείων έρχονται στο προσκήνιο, με αφορμή την άσκηση ποινικής δίωξης κατά του Γ. Πάσχα, πρώην Επιθεωρητή της Εθνικής Τράπεζας και νυν επικεφαλής της Επιθεώρησης Εποπτείας της Τραπέζης της Ελλάδος.
Η δίωξη αφορά προσωπικά μετοχοδάνεια εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, που δόθηκαν χωρίς ημερομηνία λήξης(!) και – όπως αναφέρεται σε σχετικά ρεπορτάζ της «Εφημερίδας των Συντακτών και του ΑΠΕ - για την αποπληρωμή τους δεν έχει καταβληθεί επί δεκαετία ούτε ένα ευρώ.
Ο Επιθεωρητής-Επόπτης της ΤτΕ υποστηρίζει ότι δεν έχει «καμία ληξιπρόθεσμη οφειλή» και ότι τα ποσά που εμφανίζονται ως δάνεια ήταν bonus πέραν των αποδοχών του.
Η Εισαγγελία Διαφθοράς που άσκησε τη δίωξη δεν αποδέχθηκε τον ισχυρισμό, κρίνοντας ότι πρόκειται για προσωπικά δάνεια που δόθηκαν χωρίς διασφαλίσεις για αγορά μετοχών.
Συνήθης πρακτική στις ΑΜΚ
Τέτοια δάνεια δίνονταν την προηγούμενη δεκαετία από σχεδόν όλες τις τράπεζες σε στελέχη τους, ιδιαίτερα όταν πραγματοποιούσαν αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και ήθελαν να διασφαλίσουν την κάλυψή της. Αυτό είχε κάνει και η Εθνική το 2007, ότι πραγματοποιούσε μεγάλη ΑΜΚ.
Οι τράπεζες κρατούσαν τις μετοχές ως ενέχυρο, οι δανειολήπτες ρευστοποιούσαν κάποια στιγμή και αποπλήρωναν τα δάνεια. Κατά κανόνα – όχι πάντα. Πολλοί εγκλωβίστηκαν όταν άρχισε η πτώση του χρηματιστηρίου, δεν μπόρεσαν να πάρουν πίσω τα χρήματά τους και έμειναν με το χρέος στην τράπεζα.
Οι εισαγγελείς Διαφθοράς διαπιστώνουν τώρα ότι δεκάδες ή και εκατοντάδες δάνεια αυτής της κατηγορίας που δόθηκαν σε ανώτερα στελέχη τραπεζών δεν εξυπηρετούνται.
Σύμφωνα με πληροφορίες, διαπίστωσαν επίσης ότι πολλά έχουν διαγραφεί, ή «κουρεύτηκαν» και ρυθμίστηκαν με πολύ ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής. Είναι κυρίως δάνεια σε πρώην στελέχη και υπαλλήλους που έχουν πλέον συνταξιοδοτηθεί και εμφανίζονται να μην έχουν αξιόλογα περιουσιακά στοιχεία επ’ ονόματί τους.
Ερευνες και νέες αποκαλύψεις
Τραπεζικοί παράγοντες εκτιμούν ότι η «υπόθεση Πάσχα» ανοίγει τον ασκό του Αιόλου. Το θέμα των μετοχοδανείων και των stock options στις τράπεζες θα αποτελέσει αντικείμενο περαιτέρω εισαγγελικής έρευνας, δίνοντας τροφή σε σκανδαλολογία και σε πολιτικές αντιπαραθέσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν δει το φως της δημοσιοότητας η Εισαγγελία Διαφθοράς διερευνά άλλες 70 παρόμοιες υποθέσεις. Η διερεύνηση δεν αφορά πλέον μόνον τους δανειολήπτες μετοχοδανείων που έγιναν θαλασσοδάνεια, αλλά και τον ρόλο άλλων ανώτερων τραπεζικών στελεχών που συμμετείχαν σε διοικητικά συμβούλια, σε επιτροπές χορηγήσεων κλπ.
Από πηγές του δικαστικού ρεπορτάζ αναφέρεται ότι τις αμέσως προσεχείς μέρες θα βγουν στη δημοσιότητα στοιχεία για «κοκκινισμένα» και απλήρωτα μετοχοδάνεια κορυφαίων στελεχών άλλης τράπεζας, η οποία μάλιστα έδινε επιπλέον στα στελέχη της δωρεάν μετοχές επί σειρά ετών.
