Ένα “θερμό επεισόδιο” στο Αιγαίο θα σημαίνει τον επίσημο τερματισμό της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας για την ΕΕ, αλλά ένας τέτοιος τερματισμός αποτελεί το χειρότερο δυνατό ενδεχόμενο για την Ελλάδα, εκτιμούν στις Βρυξέλλες, Ευρωπαίοι διπλωμάτες οι οποίοι εκφράζουν την ανησυχία τους για τις ευρωτουρκικές και κατ’ επέκταση τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, από το 2019, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Θάνου Αθανασίου στην εφημερίδα Real News.
Συγκεκριμένα, Ευρωπαίοι διπλωμάτες, κοντά στο χειρισμό των θεμάτων της διεύρυνσης και της ευρωπαϊκής γειτονίας και οι οποίοι μίλησαν υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας, καταγράφουν την ανησυχία ότι η τουρκική πλευρά ενδέχεται να “ζυγίζει” το ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο, ως “πιθανό διαπραγματευτικό χαρτί” για τα θέματα που σχετίζονται με την κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και τις σχετικές γεωτρήσεις, αλλά και την ίδια την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος. Οι ίδιοι επισημαίνουν ότι το Κυπριακό είναι το βασικότερο , αν όχι το μόνο απτό ελληνοτουρκικό ζήτημα και επισημαίνουν ότι η ανησυχία τους βασίζεται σε σχετική πληροφόρηση.
Σημειώνεται ότι η φράση “ζυγίζει”, απέχει εξαιρετικά από το “σχεδιάζει” και ουδείς στις Βρυξέλλες ισχυρίζεται ότι έχει πληροφόρηση για “σχεδιασμό”. Η όποια πληροφόρηση αφορά τις σκέψεις και τους προβληματισμούς στην Άγκυρα, που δεν συμφέρουν την Ελλάδα και την ΕΕ. Η πληροφόρηση που υπάρχει στις Βρυξέλλες είναι πως “αυτές οι σκέψεις στην Άγκυρα δεν είναι οι επικρατέστερες, όμως γίνονται”.
Όπως διευκρινίζει το δημοσίευμα, εδώ φυσικά αρχίζουν οι επιπλοκές. Για τις Βρυξέλλες είναι σαφές ότι:
• ένα θερμό επεισόδιο με Κράτος Μέλος και ειδικά την Ελλάδα, στο Αιγαίο θα σημαίνει τον άμεσο τερματισμό της ενταξιακής της διαδικασίας και επακόλουθα την πλήρη (και όχι μερική όπως ισχύει σήμερα) κατάργηση της προ- ενταξιακής χρηματοδότησης. Ενδέχεται να σημαίνει και τη “παγοποίηση” της υπάρχουσας τελωνειακής ένωσης Τουρκίας - ΕΕ, την διαγραφή της συμφωνίας για την κατάργηση των θεωρήσεων και ανυπολόγιστες συνέπειες για την χρηματοδότηση του προσφυγικού.
• για την Ελλάδα ο τερματισμός της ενταξιακής διαδικασίας αποτελεί, το χειρότερο δυνατό ενδεχόμενο, με ανυπολόγιστες συνέπειες, καθώς άλλο η “προκλητική” Τουρκία του 2018 και άλλο η “ενεργή” Τουρκία του 1995-1996, ή του 1974.
• για την ίδια την Τουρκία η κατάργηση της ενταξιακής διαδικασία θα αποτελεί μεγάλο πλήγμα για τον Ερντογάν, ειδικά στα νεότερα ακροατήρια που πληθυσμιακά αποτελούν και τον πλέον ευρωπαϊκό πληθυσμό στη γειτονική χώρα. Ακόμα και αν η ένταξη δεν συνέβαινε πότε (είτε λόγω μη αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας - είτε λόγω μη εκπλήρωσης των κριτηρίων), η διαδικασία μετασχηματισμού μέσω της διάδρασης με την ΕΕ και το ίδιο το χαρτί της ένταξης, αποτελούσαν “σημαία” για τον Ερντογάν. Ο ίδιος μάλιστα, πολύ περισσότερο σήμερα, χρειάζεται τα ευρωπαϊκά κονδύλια, όχι μόνο στο προσφυγικό, αλλά και τις ίδιες τις ευρωπαϊκές άμεσες επενδύσεις, οι οποίες στηρίζουν σε καθοριστικό βαθμό την οικονομία του.
Στο δημοσίευμα αναφέρεται επίσης:
Υπό αυτή την έννοια η Τουρκία γνωρίζει πόσο μεγάλο είναι το ρίσκο καθώς το 2019 δεν είναι 1996 και η Ευρώπη δεν είναι η ΕΕ του 1996. Η κοινή άμυνα είναι στα σκαριά και κερδίζει έδαφος περισσότερο από κάθε άλλο κοινό ευρωπαϊκό πρότζεκτ. Προφανώς όμως δεν είμαστε ακόμα εκεί - απαιτείται σχεδόν ολόκληρη η επόμενη προγραμματική περίοδος για να επιτευχθεί καθοριστική εμβάθυνση στα θέματα άμυνας.
Οι Διπλωμάτες εκτιμούν ότι η τουρκική ηγεσία θα γεμίσει το “κενό της Ευρώπης” με περισσότερο αυταρχισμό, περισσότερη βία, έλεγχο και επιθετικότητα στην ευρύτερη γειτονία. Την ίδια αίσθηση έχουν και Διπλωμάτες συμμαχικής προς την Ελλάδα και την Κύπρο χώρας της περιοχής.
Μέχρι τότε η ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας και το σημερινό πλέγμα των σχέσεων είναι μια λύση που οδηγεί σε μια σχετική ισορροπία, εκτιμούν στις Βρυξέλλες.
Την ίδια όμως ώρα, στο εσωτερικό της ΕΕ, η άνοδος του λαϊκισμού και της πολιτικής των συνθημάτων, μπορεί να οδηγήσει τα άλλα Κράτη Μέλη στο λάθος του τερματισμού των ενταξιακών διαπραγματεύσεων - κάτι που απεύχεται η ελληνική και η κυπριακή διπλωματία, χωρίς όμως να μπορεί να το αποτρέψει χωρίς ενεργή στήριξη και αντίστοιχες αυστηρές οδηγίες.
Μια Κομισιόν Βέμπερ μπορεί να “φλερτάρει με αυτό το ενδεχόμενο”. Βεβαίως στο συμβούλιο, οι Διπλωμάτες των Κρατών Μελών υπενθυμίζουν ότι αυτή η επιλογή είναι αποκλειστικά και μόνο των Κρατών Μελών - αυτά χαράσσουν της εξωτερική πολιτική και κανένας άλλος - και επισημαίνουν ότι “άλλο οι προεκλογικές δηλώσεις, άλλο η πολιτική στην πράξη”. Χωρίς να πρόκειται για υπαναχώρηση, η πολιτική για τη διεύρυνση θα χαραχθεί από τις δημοκρατικές εκλεγμένες κυβερνήσεις που έχουν τη νομιμοποίηση από τους πολίτες τους, όπως ακριβώς ορίζει η Συνθήκη Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Φυσικά, όσο και αν η ένταση “καλλιεργείται”, ή “γίνεται ανεκτή ως εργαλείο” από κάποιες ηγεσίες, η κοινωνία των πολιτών συχνά δίνει πρώτη την κατεύθυνση. Η R είναι σε θέση να γνωρίζει ότι υπάρχει σχεδιασμός για επιχειρηματικό, βιομηχανικό και εμπορικό forum διαλόγου EE - Toυρκίας, που θα οργανωθεί από τους εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς και κατά πάσα πιθανότητα θα διεξαχθεί στη Θεσσαλονίκη, λίγο πριν ή λίγο μετά τις ευρωεκλογές.
