Να διασώσουμε τους κοινόχρηστους χώρους των πόλεών μας!

Η εκπόνηση και χρηματοδότηση προγραμμάτων αναβάθμισης των υποδομών των πόλεων  με τη μορφή της “Ολοκληρωμένης χωρικής επένδυσης” ή της “Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης” είναι ένα ελπιδοφόρο πεδίο άσκησης περιφερειακής πολιτικής και διάθεσης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ.

Πόλεις της περιφέρειάς μας όπως η Πάτρα, ο Πύργος, το Αγρίνιο, το Μεσολόγγι – Αιτωλικό ήδη αξιοποιούν κονδύλια δεκάδων εκατομμυρίων για βελτίωση οδών, κοινωφελών ιδρυμάτων, συστημάτων παροχής ηλεκτρονικών υπηρεσιών, μέτρων υποστήριξης της επιχειρηματικότητας, έργων διαχείρισης λυμάτων και άλλων που, με την ολοκλήρωσή τους, αναμένεται να έχουν, χωρίς επιβάρυνση των δημοτών, ορατό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής, την οικονομία, το αστικό περιβάλλον.

Τα προγράμματα αυτά είχαν την πλήρη υποστήριξη του γράφοντος, ως περιφερειακού συμβούλου της “Οικολογικής Δυτικής Ελλάδας”, δημοσιοποιήσαμε μάλιστα και συμπληρωματικές προτάσεις.

Όμως η περιφερειακή πολιτική αναβάθμισης των πόλεων είναι “κουτσή” και ανολοκλήρωτη αν αρκεσθεί σε αναπλάσεις και βελτιώσεις υπαρχουσών  κοινωφελών υποδομών, αγνοώντας την τραγωδία που τις τελευταίες δυό δεκαετίες τσιμεντοποιεί χωρίς λόγο τις πόλεις μας, δεδομένου ότι οι πληθυσμοί τους είναι σταθεροί πλέον, ή και μειούμενοι: η τραγωδία της δικαστικής απώλειας προβλεπόμενων στα σχέδια πόλεως κοινόχρηστων χώρων, λόγω αδυναμίας καταβολής της αποζημίωσης στους ιδιοκτήτες των δεσμευμένων οικοπέδων.

Αναγκαίοι δρόμοι δεν διανοίγονται και πλατείες καταργούνται ή κουτσουρεύονται στο ένα τέταρτο του αρχικού σχεδιασμού τους, γιατί δεν υπάρχουν τα χρήματα για την αποζημίωσή τους.  Ενδεικτικά, για την Πάτρα, που έχει και το μεγαλύτερο πρόβλημα αναφέρουμε ότι, σε 1125 στρέμματα κοινοχρήστων χώρων που προβλέπονται στο 22500 στρεμμάτων σχέδιο πόλεως, έχουν ήδη πολλές δεκάδες οριστικά χαθεί και είναι εκατοντάδες αυτά τα οποία απειλούνται με την ίδια μοίρα.

Αυτό που υπογραμμίζουμε, χρόνια τώρα, τόσο με την προσωπική μας αρθρογραφία όσο και στα πλαίσια πρωτοβουλιών των περιβαλλοντικών οργανώσεων είναι ότι, ΑΡΚΕΤΑ χρήματα για τη διάσωση όλων των κοινόχρηστων χώρων, δεν πρόκειται να υπάρξουν ΠΟΤΕ, διότι μιλάμε για εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.

Αυτό όμως κάθε άλλο παρά σημαίνει ότι πρέπει να καθίσουμε μοιρολατρικά να βλέπουμε τους κοινόχρηστους χώρους των πόλεών μας να περνούν στην ανυπαρξία.

Αυτό που μπορεί και πρέπει να γίνει, πέραν της διεκδίκησης κονδυλίων από το Πράσινο ταμείο πχ ή κεντρικού πόρου, και που μπορεί να δώσει ουσιαστικές λύσεις είναι η ενεργοποίηση των δυνατοτήτων που δίνει η πολεοδομική νομοθεσία με εργαλεία όπως η “Τράπεζα γης”, η μεταφορά συντελεστού, η πολεοδομική “αναμόρφωση” περιοχών, ώστε να ενταχθούν στις προβλέψεις εισφοράς σε γη και χρήμα, με θετικό όμως ισοζύγιο για τους ιδιοκτήτες, που προβλέπεται στα άρθρα 15 και 16 του ν. 2508/1997, η πολεοδόμηση με σύγχρονους όρους περιοχών που άλλαξαν χρήση, παραμένουν όμως ενιαίες, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση την παλαιά βιομηχανική ζώνη της Πάτρας, στην Ακτή Δυμαίων και βεβαίως η χρήση κάθε άλλου νεότερου πολεοδομικού εργαλείου.

Όλα αυτά όμως, παρότι εγκαίρως έχουν προταθεί από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, δεν αποτολμώνται γιατί απαιτούν ΣΤΡΟΦΗ πολιτικής και βαθιά αλλαγή νοοτροπίας τόσο σε περιφερειακό όσο και σε δημοτικό επίπεδο. Όταν βλέπουμε ολόκληρες συνοικίες να τσιμεντοποιούνται άδικα, δεν επιτρέπεται να μένουμε κολλημένοι σε δόγματα ή να αρκούμαστε σε διεκδικητική πλην περιορισμένης απόδοσης τακτική.

Οι “Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις” και οι “Βιώσιμες Αστικές Αναπτύξεις” είναι θετικές μεν, αλλά πάσχουν από βαρύτατη μονομέρεια αν δεν αντιμετωπίσουμε το θεμελιώδες πρόβλημα: την ίδια την  οριστική απώλεια κοινοχρήστων χώρων.

Δυνάμεις όπως η “Οικολογική Δυτική Ελλάδα” είναι εγγύηση ότι στο περιφερειακό επίπεδο τουλάχιστον, η μάχη αυτή θα δοθεί.

*πρώην περιφερειακός σύμβουλος, υποψήφιος στην Αιτωλοακαρνανία με την “Οικολογική Δυτική Ελλάδα”