Η «Φιλοθέη η αρχοντοπούλα των Αθηνών» στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά

Η ριψοκίνδυνη δράση της Φιλοθέης Μπενιζέλου, της «ακτιβίστριας» αγίας που έζησε στην οθωμανική Αθήνα του 16ου αιώνα, αναβιώνει από τις 14 Φεβρουαρίου στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, μέσα από την πρωτότυπη σκηνική ανάγνωση του καθηγητή Θεατρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωσήφ Βιβιλάκη.

Το έργο του, «Φιλοθέη η αρχοντοπούλα των Αθηνών», προσαρμόστηκε ειδικά για παράσταση σκιών και περιγράφει την σημαντική παρουσία της ασυμβίβαστης Φιλοθέης (1545 – 1589) που επέλεξε, στο σκοτάδι της οθωμανικής Αθήνας του 16ου αιώνα, να αξιοποιήσει την περιουσία της σε έργα πρόνοιας και αλληλεγγύης. Ιστορικές πηγές αναφέρουν πως ίδρυσε νοσοκομεία και ξενοδοχεία - καταφύγια για όσους είχαν ανάγκη - δίδασκε γραφή και ανάγνωση στις γυναίκες (κατά τον Ιωάννη Γεννάδιο) ενώ η ίδια, φέρεται να ιδρύει στην καρδιά του αστικού κέντρου το πρώτο εκπαιδευτήριο θηλέων της Ευρώπης. Σύμφωνα με την παράδοση είναι ο πρώτος κρίκος της αλυσίδας των λογίων του οίκου των Μπενιζέλων που συνδέθηκαν με την εκπαίδευση των Αθηναίων. « Εκείνα τα χρόνια ιδρύεται το Ελληνικό Κολλέγιο της Ρώμης και η δράση της αναμφίβολα ορθόδοξης Φιλοθέης δεν αποκλείεται να είναι επηρεασμένη και από πρακτικές δυτικών ταγμάτων» εξηγεί ο κ. Βιβιλάκης. « Η σκέψη αυτή μου γεννήθηκε επειδή στην επιστολή του Σεραφείμ Παγκάλου προς τον Δόγη της Βενετίας αναφέρεται ότι «η Φιλοθέη υπηρετεί εις το μοναστήρι κατά την τάξιν των Καπουτσίνων»» (Κ. Δ. Μέρτζιος, η οσία Φιλοθέη , Ελληνικά 13, 1954, 124).

Ο Ιωσήφ Βιβιλάκης εμπνεύστηκε το εγχείρημα συνομιλώντας με τον Αθω Δανέλλη, τον «μάστορα» της σκηνής και της φιγούρας, ο οποίος μαζί με τον Νικόλα Τζιβελέκη, τον Γεράσιμο Παπαδόπουλο, τον Θεολόγο Παπανικολάου και την Κατερίνα Μιχαλάκη εμψυχώνουν, συνοδεία παραδοσιακών οργάνων, το πρωτότυπο δράμα. Από κοινού συγκροτούν το «Οθόνιον», την επιστημονική και καλλιτεχνική Ομάδα που ίδρυσε ο καθηγητής, γεννήθηκε μέσα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πολύ σύντομα, «δραπέτευσε» από τον κλειστό χώρο του αμφιθεάτρου για να ξεκινήσει το ταξίδι της . Με στόχο, την γνωριμία του κοινού με το θέατρο σκιών μέσα από την ανασύσταση κειμένων και παραστάσεων αλλά και την προσφορά σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (κρατούμενοι, αναλφάβητοι, ασθενείς).

«Το έργο είναι γραμμένο για τον μπερντέ και η υπόθεσή του βασίζεται σε πραγματικά ιστορικά στοιχεία από τον βίο της Φιλοθέης Μπενιζέλου αλλά και σε πηγές για το θέατρο και τα θεάματα της οθωμανικής αυτοκρατορίας» δηλώνει στο «Τhe TOC» ο Ιωσήφ Βιβιλάκης. «Πρωταγωνίστρια είναι ένα πλουσιοκόριτσο, η Ρεβούλα, γόνος της περίφημης οικογένειας των Μπενιζέλων που ζούσαν στην καρδιά της τουρκοκρατούμενης Αθήνας, στη ρίζα της Ακρόπολης. Παντρεύτηκε μετά από πίεση της οικογένειάς της σε ηλικία 12 χρονών και μετά τον θάνατο του άντρα της και των γονέων της αφιερώθηκε απόλυτα στον Θεό και στους καταπιεσμένους συνανθρώπους της με το νέο όνομα «Φιλοθέη». Η δράση της στην Αθήνα και η ανιδιοτελής προσφορά της είναι πρωτόγνωρη για τα δεδομένα της εποχής. Εκτισε μοναστήρια και μετόχια, δημιούργησε ξενώνες και νοσοκομεία, απελευθέρωνε σκλάβες από τα χαρέμια και υποστήριζε τα απροστάτευτα κορίτσια. Στην Αθήνα έγινε γνωστή ως «κυρά δασκάλα» γιατί είναι πιθανόν να είχε ιδρύσει σχολείο, το πρώτο εκπαιδευτήριο θηλέων στην Ευρώπης».

Αναφερόμενος στην παράσταση, εξηγεί πως στηρίζεται σε λιτά μέσα (σ.σ. οι φιγούρες είναι σκαλιστές, χειροποίητες, σχεδιασμένες μετά από ειδική ενδυματολογική έρευνα), εστιάζει στη δυναμική της σκιάς και συνδυάζει το σοβαρό με το κωμικό στοιχείο φωτίζοντας την άγνωστη Αθήνα του 16ου αιώνα. «Πρόκειται για ένα μαγικό ταξίδι στον χρόνο, με ζωντανή μουσική και τραγούδια και απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες. Στην σημερινή εποχή του εγωκεντρισμού και της εσωστρέφειας, η θαυμαστή ιστορία της αγίας Φιλοθέης είναι εξαιρετικά επίκαιρη γιατί προσφέρει ένα εκπληκτικό παράδειγμα αγάπης και αλληλεγγύης» προσθέτει.

Ο ίδιος αποκαλύπτει πως το έναυσμα για την συγγραφή και την προσαρμογή του έργου σε θέατρο σκιών (σ.σ. που από τις πρώτες παραστάσεις του εισέπραξε διθυραμβικές κριτικές) δόθηκε μετά από μια συνομιλία του με τον Αθω Δανέλλη. « Μου είπε ότι θα είχε ενδιαφέρον το εγχείρημα, του υποσχέθηκα ότι θα προσπαθήσω να γράψω ειδικά για μπερντέ το συναξάρι του αρχοντοκόριτσου που φόρεσε τα ράσα…» θυμάται ο Ιωσήφ Βιβιλάκης. « Από την αρχή είδα την περιπετειώδη ιστορία της Φιλοθέης να παίζεται στον μπερντέ επειδή η πανένια σκηνή προσφέρεται για εξερεύνηση και αναζητήσεις δραματουργικές και αισθητικές…».

Η παράσταση « Φιλοθέη, η αρχοντοπούλα των Αθηνών» ανέβηκε για πρώτη φορά τον περασμένο Ιούνιο στο πατρικό της σπίτι, το αρχοντικό των Μπενιζέλων στην Πλάκα και συνεχίζει το ταξίδι της, ανταποκρινόμενη στην ενθουσιώδη υποδοχή του κοινού. Το φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά είναι ο σταθμός του Φεβρουαρίου, όπου και θα παραμείνει από τις 14 έως τις 23 του μηνός (14,15,16,21,22 και 23).

ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ: Γενική είσοδος 12 ευρώ. Φοιτητές, άνεργοι, ομαδικό: 8 ευρώ. Παιδικό: 5 ευρώ. Ατέλειες: ΠΕΣΥΘ,ΕΣΗΕΑ,ΣΕΗ, Τμήματα Θεάτρου, Δραματικών Σχολών, Σκηνοθετών (εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις). ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ: ΤΑΜΕΙΑ ΘΕΑΤΡΟΥ (Ηρ. Πολυτεχνείου 32, τηλ.: 210 4143310 ) – ΤΙCKET SERVICES (Εκδοτήριο Πανεπιστημίου 39 Αθήνα, τηλ.: 210 7234567). Online: www.ticketservices.gr – PUBLIC.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr