Η Θεσσαλονίκη δεν είναι, πλέον, μόνη της. Ο Πειραιάς είναι το τελευταίο «θύμα» της αρχαιολαγνείας και της αρχαιοπληξίας μιας χώρας, που επιμένει να εξαργυρώνει το χθες προκειμένου να συντηρήσει ένα αβέβαιο παρόν, παρά να κοιτάξει εμπρός και να δημιουργήσει ένα σύγχρονο μέλλον.
Όπως λίγο πριν είχε συμβεί με το Ελληνικό και σχετικά πρόσφατα με το ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, για την κινηματογράφιση του οποίου το BBC είναι λίγο. Και όπως πιθανότατα θα συμβεί με την ανάπλαση του Διεθνούς Εκθεσιακού Κέντρου Θεσσαλονίκης. Έτσι λένε οι Έλληνες αρχαιολόγοι, αλλά και όσοι αρχιτέκτονες και λοιποί ασχολούνται με την κληρονομιά της χώρας. Άλλωστε όλοι γνωρίζουν ότι η Αρχαία Ελλάδα έδωσε τα φώτα του πολιτισμού στον δυτικό κόσμο, ο οποίος ως εκ τούτου είναι περίπου… υποχρεωμένος να συντηρεί τη νέα Ελλάδα και να μη μιλάει και πολύ. Διότι από πολύ παλιά, όταν στην Ελλάδα κτίζαμε Παρθενώνες –τέλος πάντως, οι αρχαίοι πρόγονοι τους έκτιζαν- στην Ευρώπη και στην Αμερική οι πρόγονοι των σημερινών κοσμοκρατόρων έτρωγαν βελανίδια και έστρωναν να κοιμηθούν κλαδιά σε σπηλιές. Το τι μεσολάβησε μέχρι σήμερα προφανώς δεν μετράει…
Εάν κάποιος παρακολουθεί τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα εκ του μακρόθεν, δηλαδή από το εξωτερικό, ασφαλώς του δημιουργούνται απορίες, αλλά το πρωί θα βρίσκεται ήσυχος στη δουλειά του και μετά θα γυρίσει στο σπίτι για να ξεκουραστεί και να δει τα παιδιά του να μεγαλώνουν ή θα συναντηθεί με τους φίλους του για να συζητήσουν τα δικά τους. Όταν, όμως, αυτά που συμβαίνουν τα μαθαίνει κάποιος που ζει στην Ελλάδα τα πράγματα αλλάζουν. Διότι από το πετσί του καθενός κατοίκου της χώρας έχουν περάσει ήδη δέκα χρόνια κρίσης και ύφεσης. Τα εισοδήματα μειώθηκαν. Μπορεί κάποιος να μην έχει δουλειά ή να είναι άνεργοι φίλοι και συγγενείς. Μπορεί να χρειάστηκε ιατρική φροντίδα και να είδε από πρώτο χέρι τα νοσοκομεία που καταρρέουν. Μπορεί να έχει παιδιά που πηγαίνουν στο σχολείο και δυσκολεύεται να πληρώσει τα φροντιστήρια. Πολλά μπορεί και σχεδόν κανένα από αυτά δεν είναι ευχάριστο. Και τα περισσότερα από τα δυσάρεστα οφείλονται στην έλλειψη του χρήματος, που μπορεί να καλυφθεί μόνο εάν η χώρα, η οικονομία και η κοινωνία, αναπτυχθούν. Για να συμβεί αυτό απαιτούνται επενδύσεις. Από την πιο μικρή –την ανακαίνιση που θέλει να κάνει στα μανάβικό του ο μερακλής Γιάννης-, μέχρι την πιο μεγάλη –το Ελληνικό, τα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, το μετρό και οι επεκτάσεις του. Αυτός είναι ο δρόμος για την παραγωγή κοινωνικού πλούτου, την αύξηση της απασχόλησης και την ενίσχυση της εξωστρέφειας. Η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων για την Ελλάδα δεν είναι πολυτέλεια. Είναι απόλυτη ανάγκη προκειμένου η χώρα να επιστρέψει στην κανονικότητα.
Φυσικά ο πολιτισμός, όπως και η ιστορία, άρα και τα τεκμήρια που φωτίζουν το παρελθόν, είναι μέρος της ζωής ενός ανθρώπου. Στην Ελλάδα, μάλιστα, προσφέρουν ακόμη πρόσοδο, στην οποία ποντάρουν οι νεοέλληνες. Μόνο που υπάρχει και το παρόν, που επίσης οφείλει να είναι πολιτισμένο. Η βελτίωση της καθημερινότητας είναι επομένως βασικό κομμάτι της πολιτισμικής εξίσωσης τόσο για την κοινωνία, όσο και για το κάθε μέλος της ξεχωριστά. Στη χώρα μας, δυστυχώς, κάποιοι παραβλέπουν αυτή την παράμετρο. Δυστυχώς όχι μόνο για καθαρά επιστημονικούς, αλλά και για ιδεολογικούς, πολιτικούς και συντεχνιακούς λόγους. Δεν είναι ψέματα ότι πολλοί ανάμεσά μας θέλουν να ζούμε μόνο με το παρελθόν. Οι περισσότεροι διότι δεν τους αρέσει το παρόν, όπως διαμορφώνεται στη Δύση, όπου έχει επαγγελματική ένταση, ανταγωνισμό, αξιολόγηση, αναβάθμιση κ.λπ. και καθημερινά θυμίζει ότι η ζωή είναι δύσκολη. Κάποιοι άλλοι διότι το παρελθόν –και οι χαλαροί ρυθμοί που πολλές φορές επιβάλλει σε όσους ασχολούνται μαζί του- είναι η δουλειά τους. Ο βιοπορισμός τους. Με εργατικούς όρους –τους οποίους οι ίδιοι συνήθως απορρίπτουν, καθώς είναι σπουδαγμένοι και θεωρούν ότι βρίσκονται σε άλλο εργασιακό στάτους- το μεροκάματό τους. Κάτι εξαιρετικά ανελαστικό, αν σκεφτεί κανείς ότι υπάρχουν δουλειές –και όσες ασχολούνται με το παρελθόν ανήκουν σε αυτή την κατηγορία- φορτισμένες ιδεολογικά. Δουλειές που στα μάτια και την ψυχή αυτών που της ασκούν είναι κάτι περισσότερο – ή μάλλον κάτι πολύ παραπάνω- από τις απλές δουλειές. Είναι κάτι σαν λειτουργήματα.
Το μετρό της Θεσσαλονίκης καθυστέρησε χρόνια λόγω των αρχαιοτήτων που βρέθηκαν. Ή μάλλον λόγω της αδυναμίας των εμπλεκομένων να βρουν λύση, που σίγουρα δεν μπορούσε να είναι η ανασύσταση της πόλης, όπως ήταν αιώνες πριν. Οι Θεσσαλονικείς ταλαιπωρούνται με τον ανάπηρο ΟΑΣΘ, αλλά τι να κάνουν; Σήμερα ο μισός Πειραιάς ορίζεται ως αρχαιολογικός χώρος και το λιμάνι καταδικάζεται στη στασιμότητα. Κι ας ψάχνει η μισή πόλη για δουλειά. Το Ελληνικό –η μεγαλύτερη αστική επένδυση στην Ευρώπη- γράφει καθυστερήσεις ετών και μόνο με την πίεση της τρόικας και των Μνημονίων κάποια θέματα «ξεκόλλησαν». Κάποια άλλα παραμένουν κολλημένα. Το ότι θα δημιουργήσει 10.000 θέσεις εργασίας δεν συγκινεί ως επιχείρημα κάποιους. Τα γυρίσματα του BBC στο Σούνιο έγιναν με υπουργική –δηλαδή πρωθυπουργική- παρέμβαση, ενώ το λιμάνι της Θεσσαλονίκης μάλλον δεν θα έχει πρόβλημα. Πολύ απλά, επειδή η επέκταση της 6ης προβλήτας μέσα στη θάλασσα έχει ξεκινήσει, έργα στο βυθό έχουν γίνει, επομένως δεν φαίνεται να υπάρχει κάτι πολύτιμο στο βυθό του Θερμαϊκού. Αν και ποτέ κανείς δεν ξέρει…
ΥΓ. Στην εποχή της επικοινωνίας, όλα αυτά καταγράφονται και μεταδίδονται σε πραγματικό χρόνο παντού στον κόσμο. Δε ζούμε μόνοι μας στον πλανήτη Γη. Ευτυχώς!