Tο βράδυ της 4ης Οκτωβρίου 2009 όταν το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου επιτύγχανε εκλογικό θρίαμβο με σχεδόν 44%, αφήνοντας δέκα και πλέον ποσοστιαίες μονάδες πίσω του τη Νέα Δημοκρατία, ουδείς μπορούσε να φανταστεί το τι θα επακολουθούσε.
Όλοι, πολιτικοί, αναλυτές, πολίτες, πίστευαν ότι εκείνο το εκλογικό αποτέλεσμα ήταν εντολή οκταετίας για την κυβέρνηση Παπανδρέου. Ποιος αλήθεια μπορούσε τότε να φανταστεί ότι μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια το Μέγαρο Μαξίμου θα γνώριζε επτά διαφορετικούς ενοίκους.
Η χώρα έζησε μαζεμένα, μέσα σε μια δεκαετία, όσα είχε ζήσει όλα τα μετεμφυλιακά χρόνια. Είδε να καταρρέουν σαν χάρτινος πύργος όλες οι μεταπολιτευτικές βεβαιότητες, δουλειές και εισοδήματα να χάνονται, εκατοντάδες χιλιάδες μυαλά να την εγκαταλείπουν, μέρος του παλιού πολιτικού συστήματος να εξαφανίζεται, το φασισμό να ανθίζει, το λαϊκισμό να προελαύνει, κόμματα να ξεπηδούν από τη μήτρα της κρίσης και μετά να χάνονται, τις τύχες της να ορίζουν κυρίως οι δανειστές...
Ήταν πολλά τα γεγονότα τα οποία σημάδεψαν αυτήν την ταραχώδη δεκαετία. Κάποια από τα σημαντικότερα ήταν τα ακόλουθα:
1. 23 Απριλίου 2010: Καστελόριζο
Η κρίση ξεκίνησε ασφαλώς πολύ νωρίτερα, εξ αιτίας της άφρονης δημοσιονομικής διαχείρισης και τις ιδιοποίησης τους κράτους από προηγούμενες κυβερνήσεις. Ωστόσο, το διάγγελμα του Γιώργου Παπανδρέου, ανήμερα της γιορτής του, από το ακριτικό Καστελόριζο, θεωρείται ως η αρχή της περιπέτειας που ζήσαμε τα επόμενα χρόνια. Ήταν η επίσημη παραδοχή ότι στο εξής η χώρα θα συγκυβερνάται και από τους δανειστές. Η Ελλάδα είχε μόλις εισέλθει στην εποχή των μνημονίων.
2. 5 Μαΐου 2010: Μαρφίν
Οι δραματικές μνημονιακές επιπτώσεις ξεσηκώνουν θύελλα αντιδράσεων. Διαδηλώσεις, προπηλακισμοί υπουργών και βουλευτών, πλατείες σε αναβρασμό, προάγγελος των “αγανακτισμένων”. Σε μια από τις πρώτες μεγάλες διαδηλώσεις μολότοφ καίνε το υποκατάστημα της Μαρφίν στο Σύνταγμα με αποτέλεσμα τρεις εργαζόμενοι να βρουν φρικτό θάνατο. Οι δράστες ακόμη αναζητούνται...
3. Οι πλατείες των “Αγανακτισμένων”
Το 2011 ήταν η χρονιά με τις περισσότερες και μαζικότερες διαδηλώσεις. Οι κινητοποιήσεις ξεκίνησαν από τον Μάιο και κράτησαν ως και το φθινόπωρο. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ήταν οι πλατείες των “Αγανακτισμένων”. Σύνταγμα, Λευκός Πύργος αλλά και πλατείες σχεδόν σε όλες τις μεγάλες πόλεις είχαν καταληφθεί μόνιμα από διαμαρτυρόμενους οι οποίοι εμφανίζονταν ως ακομμάτιστοι. Ωστόσο, προοδευτικά, μέσα από αυτές τις πλατείες ξεπήδησαν πρόσωπα τα οποία έγιναν στη συνέχεια υπουργοί (Κατρούγκαλος, Βαρουφάκης, Τσακαλώτος κ.ά.), ενώ και μικρομεσαία ή ασήμαντα έως τότε κόμματα, καβαλώντας το κύμα των “Αγανακτισμένων” γιγαντώθηκαν φτάνοντας, άλλα ως το κατώφλι της Βουλής και άλλα ως την εξουσία.
4. 28 Οκτωβρίου 2011: Η παρέλαση που δεν έγινε
Η διάλυση της στρατιωτικής παρέλασης της Θεσσαλονίκης από ένα ετερόκλητο κίνημα “Αγανακτισμένων” στο οποίο συνασπίστηκαν αριστερά και ακροδεξιά, πυροδότησε σημαντικές πολιτικές εξελίξεις. Ο Γιώργος Παπανδρέου αναγκάστηκε να παραδώσει την πρωθυπουργία στον Λουκά Παπαδήμο ο οποίος είχε τη στήριξη ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑΟΣ αλλά η κυβέρνησή του είχε ημερομηνία λήξεως.
5. Οι διπλές εκλογές του 2012
Στις δύο απανωτές εκλογικές αναμετρήσεις του Μαΐου και του Ιουνίου του 2012 αποτυπώθηκε για πρώτη φορά το νέο πολιτικό σκηνικό. Στις εκλογές του Μαΐου ο πάλαι ποτέ πανίσχυρος δικομματισμός ΠΑΣΟΚ και ΝΔ συγκέντρωσε μετά βίας 32%, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ αναδείχθηκε για πρώτη φορά αξιωματική αντιπολίτευση. Οι κάλπες επιφύλασσαν όμως και μια πολύ δυσάρεστη έκπληξη: την είσοδο της Χρυσής Αυγής στο ελληνικό κοινοβούλιο.
6. 11 Ιουνίου 2013: Το μαύρο στην ΕΡΤ
Η κυνική ανακοίνωση του κυβερνητικού εκπροσώπου Σίμου Κεδίκογλου για το κλείσιμο της ΕΡΤ προκάλεσε σοκ στο πανελλήνιο και πυροδότησε κύμα διαδηλώσεων. Για πολλούς αυτό ήταν το μοιραίο λάθος της κυβέρνησης του Αντώνη Σαμαρά, η αρχή του τέλους της. Μια από τις παρενέργειες του μαύρου στην ΕΡΤ ήταν η αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την τρικομματική κυβέρνηση. Ο Φώτης Κουβέλης πέρασε “απέναντι”, αρνούμενος στη συνέχεια να συναινέσει στην εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας με αποτέλεσμα η χώρα να οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές τον Γενάρη του 2015.
7. 18 Σεπτεμβρίου 2013: Η δολοφονία του Π. Φύσσα
Η αποτρόπαιη δολοφονία του Παύλου Φύσσα από τον Γιώργο Ρουπακιά στο Κερατσίνι ήταν το μοιραίο λάθος που οδήγησε σταδιακά στο ξήλωμα της Χρυσής Αυγής. Δέκα μέρες μετά τα στελέχη του νεοναζιστικού μορφώματος συλλαμβάνονται. Στις ευρωεκλογές του 2014 το κόμμα του Μιχαλολιάκου μπορεί να άγγιξε το 10%, ωστόσο, από κει και μετά ξεκίνησε η σταδιακή του συρρίκνωση, ώσπου στις εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019 εξοβελίστηκε εκτός Κοινοβουλίου. Πάντως, έξι χρόνια μετά τη δολοφονία Φύσσα η δίκη ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί.
8. 25 Γενάρη 2015: Πρώτη φορά Αριστερά
Μετά την άρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να συναινέσει στην εκλογή ΠτΔ στήθηκαν κάλπες τον Γενάρη του 2015 από τις οποίες αναδείχθηκε νικητής ο Αλέξης Τσίπρας. Οι αντιμνημονιακές κορώνες του, οι υποσχέσεις για σκίσιμο των μνημονίων, επιδοκιμάστηκαν από το εκλογικό σώμα και κάπως έτσι προέκυψε η “πρώτη φορά Αριστερά”, αναμεμειγμένη βεβαίως με την ακραία δεξιά του Πάνου Καμμένου.
9. 5 Ιουλίου 2015: Το δημοψήφισμα - παρωδία
Με τη χώρα να βρίσκεται ένα βήμα από το γκρεμό και από τον εξοβελισμό της από την Ευρωπαϊκή Ένωση ο Αλέξης Τίπρας διοργάνωσε ένα δημοψήφισμα – παρωδία. Σε μόλις μία εβδομάδα και με ένα ερώτημα που κανείς δεν θυμόταν όταν έμπαινε στο παραβάν. Δέκα μέρες μετά, στις 15 Ιουλίου ο πρωθυπουργός κάνει τη μεγάλη κυβίστηση μετατρέποντας το 62% του “όχι” σε ένα μεγαλοπρεπές και άνευ όρων “ναι”.
10. 20 Σεπτεμβρίου 2015: ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ εις σάρκαν μίαν
Μετά την ψήφιση του τρίτου, “αριστερού” μνημονίου ο Αλέξης Τσίπρας χάνει τη δεδηλωμένη καθώς σε εκείνη την κρίσιμη ψηφοφορία της 14ης Αυγούστου, 44 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ διαφοροποιήθηκαν (32 καταψήφισαν, 11 επέλεξαν “παρών” και ένας απείχε). Ακολούθησε η διάσπαση του κόμματος με τους διαφωνούντες να συγκροτούν την “Λαϊκή Ενότητα”. Ο Αλέξης Τσίπρας αναγκάστηκε να προκηρύξει εκλογές τις οποίες κέρδισε, ενώ η ΛΑΕ έμεινε οριακά εκτός Βουλής. Και μετά τις εκλογές ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ συνέχισαν να συμπορεύονται ώσπου, στο τέλος της τετραετίας πολλά από τα στελέχη του κόμματος του Π. Καμμένου, μεταπήδησαν στον ΣΥΡΙΖΑ.
11. 12 Ιουνίου 2018: Η συμφωνία των Πρεσπών
Νίκος Κοτζιάς και Νίκολα Ντιμιτρόφ, παρουσία των Αλέξη Τσίπρα και Ζόραν Ζάεφ υπογράφουν στις Πρέσπες τη συμφωνία για την επίλυση της ονοματολογικής διαφοράς μεταξύ Αθηνών και Σκοπίων. Η κυβέρνηση Τσίπρα πήρε πάνω της την ευθύνη της συμφωνίας, αποφεύγοντας να συνεννοηθεί με την αντιπολίτευση. Λίγους μήνες μετά η κύρωση της συμφωνίας από την ελληνική Βουλή οδήγησε σε αποχώρηση του Πάνου Καμμένου από τον κυβερνητικό συνασπισμό, ο οποίος διατήρησε τη δεδηλωμένη χάρη στην προσχώρηση στον ΣΥΡΙΖΑ βουλευτών από τους ΑΝΕΛ και την Ένωση Κεντρώων.
12. 21 Αυγούστου 2018: Από το Καστελόριζο στην Ιθάκη
Με ένα διάγγελμά του, με περίσσιους συμβολισμούς, από την Ιθάκη, σε αντιδιαστολή του διαγγέλματος Παπανδρέου από το Καστελόριζο, ο Αλέξης Τσίπρας αναγγέλλει το τέλος των μνημονίων. Νωρίτερα, στις 12 Ιουνίου ο πρωθυπουργός είχε διοργανώσει προεόρτια, μια ειδική εκδήλωση στο Ζάππειο Μέγαρο με αφορμή τη συμφωνία του Eurogroup για τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους όπου για πρώτη (και τελευταία έως τώρα τουλάχιστον) φορά, φόρεσε γραβάτα.
13. 23 Ιουλίου 2018: Η εκατόμβη στο Μάτι
Μια τραγωδία με 102 θύματα που συμπυκνώνει τη διαχρονική κρατική ανεπάρκεια και όλες τις παθογένειες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Και που ήρθε να μας υπενθυμίσει ότι παρά την έξοδο από τα μνημόνια, η χώρα δεν έχει θεραπεύσει σχεδόν καμία από τις βασικές αιτίες που την οδήγησαν στο χείλος του γκρεμού. Η τραγωδία είχε και πολιτικές επιπτώσεις εξ αιτίας της εσφαλμένης μικροκομματικής διαχείρισης την οποία επιχείρησε η κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να αποποιηθεί τις αυτονόητες ευθύνες της.
14. 7 Ιουλίου 2019: Η (πολιτική) ζωή μας κύκλους κάνει
Έπειτα από πολλές παλινωδίες και υπό το βάρος της βαριάς ήττας των ευρωεκλογών του Μαΐου ο Αλέξης Τσίπρας αναγκάζεται να αναθεωρήσει τους σχεδιασμούς του για εκλογές τον Οκτώβριο και τις προκηρύσσει για τις 7 Ιουλίου. Η κάλπη απλώς επανέλαβε, πάνω κάτω, το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Με σύνθημα “επιστροφή στην κανονικότητα” ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ο μεγάλος νικητής και συγκροτεί αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ένας μεγάλος πολιτικός κύκλος ο οποίος άνοιξε τον Οκτώβριο του 2009 κλείνει και ένας νέος ανοίγει...
15. Από την Ειδομένη, στη Μόρια, στη Σάμο...
Τα μνημόνια μπορεί να κυριάρχησαν στην πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας την παρελθούσα δεκαετία, όμως εξίσου σοβαρό ήταν και θα παραμείνει και για τα πολλά επόμενα χρόνια το προσφυγικό – μεταναστευτικό. Η έκρηξη η οποία σημειώθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2016, εξ αιτίας του κλεισίματος των συνόρων προς τον ευρωπαϊκό βορρά, που οδήγησε στην ντροπή της Ειδομένης, είχε δυστυχώς και συνέχεια. Τη σκυτάλη πήρε η Μόρια, η Σάμος κι από κοντά και άλλοι, μικρότερου μεγέθους αλλά ανάλογων απάνθρωπων συνθηκών, καταυλισμοί. Το χειρότερο όλων είναι ότι το πρόβλημα δεν είναι παροδικό και όσο πιο σύντομα το συνειδητοποιήσουμε, πολιτικοί αλλά και πολίτες, τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι η διαχείρισή του.
