Αγαπητοί πατριώτες, από συνομιλίες πού είχα με φίλους στον «Κένταυρο» πήρα το θάρρος να γράψω
το παρακάτω γράμμα διά την εφημερίδα μας. Επειδή δεν έγραψε κανένας θα σάς γράψω εγώ και θα
σκιαγραφήσω όσο μπορώ πώς διοικούσαν την Τρίγλια.
- Είχε ενα Τούρκο πολιτικό διοικητή Μουχτάρη με την γραμματεία του.
- Ένα λυμέν – ρείζή (τελώνη) με ενα βοηθό.
- Ένα ταχυδρόμο (πόσταντζη)
- Ένα μπελεντιέ (δήμαρχο) ό όποιος έξελέγετο από τον κόσμο, μεταξύ δύο – τριών, πού υπέδειχνε
ό μουντούρης. θυμάμαι Μπελεντιέδες τον Λυκούργο Τσάκωνα και τον Στέφανο Κασούρη και Μπελεντιέτσαούσηδες τον Βασίλη Σακελλαρίδη και τον Σωτήρη Πιλάτο. Κατόπιν ό Μουντούρης με τονΜπελεντιέ όρισαν το Μπελεντιέ Τσαούση και σε κάθε συνοικία από ένα Μουχτάρη ως βοηθούς·Αλλά εμείς οι χριστιανοί στην Τουρκία διοικούμασταν κυριολεχτικά από την έφορο-δημογεροντία σαν κράτος εν κράτη. Αύτη προσλάμβανε και πλήρωνε τούς δασκάλους μέσω της τριμελούς σχολικής εφορείας. Αύτη προσλάβαινε και πλήρωνε τους Μπεξίδες (αγροφύλακες) μέσω της επιτροπής αγροφυλακής.Αύτη πλήρωνε διά τού Μπελεντιέ τούς νυχτοφύλακες, αύτη διόριζε κηπουρούς νεκροταφείου, καθαριστή.Αύτη έκτισε το ντερέ και τα γεφύρια του. Σε ένα από τα γεφύρια μάλιστα έκανε ένα μηχανισμό και μαζευόταν το νερό και όταν άνοιγαν οι πόρτες έφευγε το νερό ορμητικά και καθάριζε ό ντερές το καλοκαίρι.Αύτη έκτισε το Σαλαχανά (σφαγείο) , τον κασχανά (αποθήκη πετρελαίου). Αύτη διόρθωνε τα νερά και τοποθετούσε τα φανάρια στους δρόμους. Αύτη έκτισε, με τη βοήθεια τού Αειμνήστου μητροπολίτου Σμύρνης Χρυσοστόμου το σχολείο, το νεκροταφείο ως και την σκάλα στην παραλία (Αποβάθρα).
ΠΟΡΟΙ ΤΗΣ ΕΦΟΡΟ-ΓΕΡΟΝΤΙΑΣ
Νοίκιαζε τα μαγαζιά, τα καφενείο τού αδελφάτου (κυψέλη) , τα καζίνο, τα κτήματα των μοναστηριών. Νοίκιαζε το καντάρι της αγοράς, έκανε εράνους και έβαζε φόρους. Ή έφοροδημογεροντία στην Τουρκία είχε μεγάλη εξουσία,την φοβόταν και ό μουχτάρης ακόμη. Απόδειξη αυτού είναι, ότι αν και ο μουντούρης ήξερε ότι ή δημογεροντία έφερνε ως Γυμναστές στα σχολεία Έλληνας αξιωματικούς, φοβόταν να κάνει παρατήρηση. Τούτο δε διότι γνώριζε ότι με ένα γράμμα της Δημογεροντίας στα Πατριαρχεία θα έχανε τη θέση του. Τόση ήταν ή εμπιστοσύνη των χριστιανών στην κοινότητά τους, ώστε όταν τα 1918— 1919 με την ήττα της Τουρκίας έγινε έλλειψη Ψιλών χρημάτων, τότε εγγυήθηκαν οι κοινότητες και έκοψαν οι εκκλησίες ψιλά χρήματα τα οποία περνούσαν ακόμη και σε όλα τα χωριά γύρω. Φαίνεται ότι ή εντολή ήταν από τα Πατριαρχεία. θυμάμαι ότι αρχές τού 1920 μια μέρα φώναξε ό τελάλης για συνέλευση και εκλογές της κοινότητος. Εμείς παιδιά τότε πήγαμε στα παλιά Παρθεναγωγεία στην μεγάλη αίθουσα οπού γινόταν οι θεατρικές παραστάσεις καθίσαμε σε μια άκρη και παρακολουθούσαμε τη συνέλευση λογοδότησε και παρέδωσε το παλιό συμβούλιο με πρόεδρο τον Σωκράτη Καλεμκερή. Κατόπιν ο Νικόλαος Καλπάκης πρότεινε να βάλουν φόρο επί των εισερχομένων και εξερχομένων, διότι ή κοινότητα είχε ανάγκη χρημάτων.Τότε σηκώνεται ό Πολύδωρος και λέγει γελαστός έμαθες ότι φέρνω αυγά γι’ αυτό το λες. Τέλος ό φόρος απεφασίσθη παμψηφεί διότι πάντοτε 0 κόσμος έχει κατανόηση. Ό φόρος εκείνος σε δημοπρασία νοικιάσθηκε από τούς Γιώργο και Μήτρο Καλεμκερή και το Σωτήριο Ιωαννίδη. Στις εκλογές αυτές Πρόεδρος έξελέγη ό γιατρός Ιωάννης Κρυσταλλώδης, ό όποιος σε λίγο έφυγε για το Σουδάν και ανέλαβε ό γιατρός Κωνσταντίνος Κοντυλένιος. Συμβούλους θυμάμαι τον Νικόλαο Καλπάκη, τον Ιορδάνη Πετράκογλου, τον Γιωργάκη Τακά, τον Κωνσταντίνο Λουτζώδη, τον Αρμόδιο Στεργίου το Νικόλαο Φαρμακοποιό, τον θεόδ. Φούντα, τον ’Αλέξ. Κάλφα και τον Γεώργιο Μπουντούρη. Όπως καταλαβαίνετε οι χριστιανοί στην Τουρκία ζούσαν με ένα σύστημα πολύ αποκεντρωτικό. Μόνο αποφάσιζαν και αυτό:έκαναν τον έλεγχό τους. Ό πρόεδρος και οι σύμβουλο: ήσαν άμισθοι άλλα ό έλεγχος ήταν τόσο καθαρός ώστε στα χρονικά της Τρίγλιας δεν ακούστηκε κατάχρηση. Αυτό το ξέρω καλά, διότι στο μαγαζί μας έρχονταν τακτικά και συζητούσαν ό Βασιλάκης Γκικάδη; Και ό Γιωργάκης Τακάς. “Άνθρωποι* πού ήξεραν κάθε Τριγλιανό και από πού βαστούσε ή σκούφια του.
Λάζαρος Βελισσαρίου Καβάλα
Πηγή: Τριγλιανά Νέα τεύχος 18 20-12-1978-Επεξεργασία: Κοκκαλάς Αλέκος
