Ο δρόμος έχει τη δική του ιστορία

Ο δρόμος Κομοτηνή-Νυμφαία-Μακάζα-Κίρτζαλι έχει τη δική του ιστορία, η οποία συμπλέκεται όχι μόνο με την τοπική και την εθνική ιστορία αλλά και με τις παγκόσμιες γεωπολιτικές ανακατατάξεις, που συντελέστηκαν στα Βαλκάνια από το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, την εποχή του Ψυχρού Πολέμου μέχρι και την πτώση του τείχους του Βερολίνου, που οδήγησε στην Ευρωπαϊκή Διεύρυνση στα Βαλκάνια.

Η Θράκη επί δεκαετίες απομονώθηκε με τραγικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη της. Τα βόρεια σύνορα της ήταν κλειστά όχι μόνο λόγω της ιστορικής σύγκρουσης με τη Βουλγαρία την περίοδο των πολέμων αλλά και λόγω του ότι ταυτίστηκαν μετά το 1945 με τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Δύσης με το Κομμουνιστκό Μπλόκ της Ανατολής.

Αντίστοιχα τα ανατολικά σύνορα υπολειτουργούσαν, όχι μόνο λόγω της Ελληνοτουρκικής έντασης που προκλήθηκε από τα επεισόδια στην Κωνσταντινούπολη τις δεκαετίες του ‘50 και ‘60 και του Κυπρικού τη δεκαετία του ‘70 αλλά και λόγω των ανύπαρκτων διμερών οικονομικών σχέσεων τις δεκαετίες του ‘80 και’90, τις οποίες βελτιώσαμε εντυπωσιακά μετά το 2004.

Τέλος η απουσία υποδομών συγκοινωνιακής σύνδεσης με τα μεγάλα αστικά κέντρα της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας μέχρι τη δεκαετία του 2000, καθιστούσε τη Θράκη απομονωμένο άκρο του Ελληνισμού αλλά και της Ε.Ε.

Η συζήτηση για το άνοιγμα του Κάθετου Άξονα Κομοτηνής -Κίρτζαλι ξεκίνησε δειλά μετά το 1974 από την Κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, προσκρούοντας τότε στις ισχυρές επιφυλάξεις του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, που είχε την κύρια ευθύνη φύλαξης των συνόρων του ΝΑΤΟ λόγω Κομμουνιστικής Βουλγαρίας.

Όταν οι αντιλήψεις αυτές άρχισαν να χαλαρώνουν μετά το 1980, τότε εκδηλώθηκαν  οι συντηρητικοί ενδοιασμοί κύκλων του Υπουργείου Εξωτερικών επί ΠΑΣΟΚ, που φοβόταν ότι το άνοιγμα των συνόρων με τη Βουλγαρία θα ενιαιοποιούσε το χώρο όπου κατοικούν εκατέροθεν οι Πομάκοι και άλλοι Τουρκογενείς Μουσουλμάνοι, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ενίσχυσης της Τουρκικής παρεμβατικότητας, κάτι που έγινε ιδιαίτερα έντονο μετά το Ζιβκωφ στη Βουλγαρία με το μειονοτικό κόμμα του Ντογκάν και στη Θράκη με τις κινήσεις των Ανεξαρτήτων Βουλευτών Σαδήκ και Φαικογλου το 1989-90.
Οι πολιτικές ανασφάλειες χαλάρωσαν στο τέλος της δεκαετίας, όταν το 1998 ο Υπουργός Εξωτερικών Κάρολος Παπούλιας υπέγραψε το Πρωτόκολλο Διμερούς Συμφωνίας Ελλάδας-Βουλγαρίας, προγραμματίζοντας τους άξονες Δράμα-Γκότσε Ντέλτσεφ και Κομοτηνή-Κίρτζαλι. 
Την πολιτική αυτή του ανοίγματος στη νέα Ευρωπαϊκή ενδοχώρα, που προέκυψε μετά την ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην ΕΕ την συνέχισε η Κυβέρνηση Κώστα Καραμανλή(2004-2009).
Ως Υφυπουργός Εξωτερικών επικαιροποίησα τις Συμφωνίες Παπούλια για τον άξονα Δράμα-Γκότσε Ντέλτσεφ(τον οποίο και ολοκληρώσαμε γρήγορα), Κομοτηνή-Κίρτζαλι και υπέγραψα νέες για Ξάνθη-Σμόλιαν, Κυπρίνος-Ιβαήλογκραντ καθώς και την αναβάθμιση του Ορμενίου στον Έβρο.
Με συστηματικές προσωπικές παρεμβάσεις προς τα συναρμόδια Υπουργεία και με συνεχή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του Πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή διασφαλίσαμε μετά το 2005 το σύνολο της χρηματοδότησης για τον Κάθετο Άξονα της Νυμφαίας.

Το έργο κατ’αρχήν ανατέθηκε στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Όταν εμφανίστηκαν γραφειοκρατικές και άλλες καθυστερήσεις, με παρέμβαση μου το έργο μεταφέρθηκε στην απόλυτη ευθύνη της Εγνατίας ΑΕ, με στόχο την παράδοση του στους πρώτους μήνες του 2010.
Παρακολούθησα εκ του σύνεγγυς και σε συνεργασία με τους τότε Περιφερειάρχες Α. Γιαννακίδη και αργότερα Γ. Παυλίδη την εξέλιξη του έργου.
Όταν κινδύνευσε με παύση εργασιών λόγω προβλημάτων της κατασκευάστριας εταιρείας, δράσαμε άμεσα και το ανέλαβε νέος ανάδοχος προκειμένου να ολοκληρωθεί επιτυχημένα και γρήγορα.

Σημαντική καθυστέρηση και αύξηση του προϋπολογισμού σε συνολικό ποσό που ξεπέρασε τα 120εκ. ευρώ προκάλεσε η επαναχάραξη του Άξονα στο νότιο και εύκολο κομμάτι του μετά το 2010, λόγω των αντιδράσεων των κατοίκων στον οικισμό της Καρυδιάς. Το πιο δύσκολο και μεγάλο τμήμα με γέφυρες και cut and cover ολοκληρώθηκε επιτυχώς ως το 2009, όπως προβλέπονταν εντός προϋπολογισμού 90εκ. ευρώ.(πολλές φορές το χειμώνα, διακριτικά και κάτω από αντίξοες συνθήκες ως Υπουργός επισκέφθηκα το έργο εποπτεύοντας εκ του σύνεγγυς την πορεία του). Το υπόλοιπο και πιο εύκολο νότιο τμήμα ολοκληρώθηκε μετά από περιπέτειες το 2017.

Πολλές φορές όταν το έργο κινδύνευσε μπορέσαμε να το δώσουμε νέα ώθηση χάρη στην άψογη συνεργασία μας, τόσο με τους δύο προέδρους της Εγνατίας ΑΕ κ. Α. Γούλα και Α. Αντωνούδη καθώς και με τον πολύ καλό φίλο και πρώην Υπουργό Χωροταξίας και Περιβάλλοντος της Βουλγαρίας στην Κυβέρνηση Στανίσεφ, τον αείμνηστο Ντιμκο Μιχαλέφσκι.

Ως Υπουργός Εσωτερικών πίεσα για να δοθεί ο Άξονας 75 στην κυκλοφορία πριν τις επικείμενες εκλογές, πιστεύοντας ότι μόνο έτσι θα επιβάλουμε την τελική ολοκλήρωση και λειτουργία του. Όταν αυτό συντελέστηκε το 2013 είχαμε εντυπωσιακά αποτελέσματα. Πάνω από 2,5 εκατομμύρια  διελεύσεις ΙΧ αυτοκινήτων ετησίως, κατέστησαν τη Νυμφαία μία από τις σημαντικότερες τουριστικές εισόδους της Χώρας.
Το 2017 η σημερινή Κυβέρνηση ολοκλήρωσε το εναπομείναν νότιο τμήμα του δρόμου και το εγκαινίασε χωρίς να επιδείξει την απαιτούμενη ευαισθησία και τον πρέποντα σεβασμό, στους προηγούμενους εμπνευστές και υλοποιητές της προσπάθειας, τους οποίους δεν κάλεσε ούτε καν στην τελετή παράδοσης.
Ο Κάθετος Άξονας της Νυμφαίας σχεδιάστηκε, συμφωνήθηκε με τη Βουλγαρία και άρχισε να υλοποιείται με αξιοθαύμαστη ποιότητα και ταχύτητα το 2006. Δυστυχώς όμως η ολοκλήρωση του τόσο κατασκευαστικά όσο και λειτουργικά δεν έγινε όπως αρχικά είχε σχεδιαστεί, έχοντας ακόμα σημαντικές λειτουργικές ελλείψεις, π.χ.

• Προβλέπονταν δημιουργία υπηρεσίας τελωνείου και αστυνομικού σταθμού που δεν έχουν ακόμα υλοποιηθεί.
• Προβλέπονταν σε δεύτερο στάδιο να αρθεί η ρηματική διακοίνωση του 1998 και να επιτρέπεται η διέλευση επιβατικών λεωφορείων, κάτι που δυστυχώς ακόμα δεν έγινε παρά τις επαναλαμβανόμενες κοινοβουλευτικές και πολιτικές μας παρεμβάσεις, με αρνητικές επιπτώσεις στην τοπική οικονομία. Θυμίζω ότι αυτός ήταν και ο λόγος που ως Υπουργός Μεταφορών από το 2009 διασφάλισα τα κονδύλια για τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων και του στόλου του ΚΤΕΛ Ροδόπης και τους ενθάρρυνα να βγάλουν άδεια διεθνών μεταφορών και να αξιοποιήσουν τις εγκαταστάσεις των κατασκηνώσεων της Μαρώνειας ως χώρο φιλοξενίας τουριστών.

• Προβλέπονταν αργότερα οι απαιτούμενες υποδομές, που θα διευκόλυναν τη διέλευση διεθνών φορτηγών, κάτι που θα καθιστούσε βιώσιμες και ανταγωνιστικές αρκετές βιομηχανίες της περιοχής μας, που εισάγουν πρώτη ύλη από τη Βουλγαρία και επανεξάγουν σε αυτή τελικά προϊόντα. Αυτή την ιδέα τη δουλέψαμε μαζί με τον αείμνηστο πρόεδρο του τοπικού Συνδέσμου Βιομηχάνων Ροδόπης Γιώργο Νικολαΐδη.
Η μεγάλη αύξηση οδικού τουρισμού στη Β. Ελλάδα από τη Νυμφαία ευεργέτησε κυρίως την Καβάλα, τη Θάσο και τη Χαλκιδική, χωρίς όμως να εκτινάξει μέχρι στιγμής τη Ροδόπη, ως θα όφειλε. Αντίθετα ο άξονας έφερε αντίστροφα προς στιγμήν οικονομικά αποτελέσματα για το Νομό, στρέφοντας προς τη Βουλγαρική αγορά καυσίμων και αναλωσίμων την τοπική κοινωνία σε βάρος της τοπικής αγοράς. Αυτό οφείλεται πρωτίστως στην εγκατάλειψη της Ολοκληρωμένης Στρατηγικής που τότε εκπονήσαμε συμπληρωματικά με την υλοποίηση του Αξονα 75. 

Συγκεκριμένα η Στρατηγική αυτή συμπεριελάμβανε:

• Την επιβολή διοδίων στα αυτοκίνητα που εισέρχονται στον Ελλαδικό χώρο, όπως ακριβώς πράττουν και οι Βούλγαροι με τη βινιέττα, των οποίων τα έσοδα θα διατίθενται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση όχι μόνο για τη συντήρηση των υποδομών αλλά και για τη χρηματοδότηση πολιτικών προσέλκυσης επισκεπτών στην Κομοτηνή και τη Ροδόπη. Υπολογίστε πχ. 2,5 εκατομμυρια διελεύσεις από 10 ευρώ είναι 25 εκ. ευρώ το χρόνο.

• Την αξιοποίηση της ακτογραμμής της Ροδόπης(με νέα ξενοδοχεία και άλλα καταλύμματα, με εκσυγχρονισμό και ιδιωτικοποίηση του camping Φαναρίου για το οποίο είχα διασφαλίσει 2εκ. ευρώ χρηματοδότηση το 2009 που ποτέ δεν αξιοποιήθηκε, με δημιουργία Λαϊκού Θερέτρου στον Ίμερο και αξιοποίηση όλων των κατασκηνώσεων του Νομού πχ της Μητρόπολης, της Μαρώνειας κλπ.

• Ανάδειξη και λειτουργία του Μεγάρου Μουσικής Κομοτηνής για την προσέλκυση πολιτιστικού και συνεδριακού τουρισμού.
• Επιθετική διαφήμιση της πόλης, της αγοράς, των εκδηλώσεων όλων των Δήμων του Νομού Ροδόπης(Λευκές νύχτες, Ελευθέρια, καρναβάλι κλπ), με στόχο την προσέλκυση περισσοτέρων ξένων επισκεπτών.

• Ανάπτυξη προσκυνηματικού τουρισμού από Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία, Ρωσία, Ουκρανία... σε συνεργασία με την τοπική Εκκλησία.
• Συνεργασία του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου με τα Πανεπιστήμια των Βαλκανίων για την ανταλλαγή φοιτητών και την εκπόνηση κοινών προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων.

• Συνδιοργάνωση αθλητικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων, με στόχο την προσέλκυση κόσμου στην πόλη και την περιοχή μας. Για το λόγο αυτό ολοκληρώσαμε ως το 2009 με ταχύτητα γήπεδα , κλειστά γυμναστήρια( Εκτενεπόλ), ανασκαφές και αναπλάσεις μνημείων ( αρχαίο θέατρο Μαρώνειας, Τσανάκλειος...), μουσεία ( Καραθεοδωρή, Αρχαιολογικό,...) κλπ.

Ο δρόμος είναι πολιτισμός και ανάπτυξη. Ο Κάθετος Άξονας της Νυμφαίας είναι μια μοναδική Ευκαιρία για την ανάπτυξη του τουρισμού, του εξαγωγικού εμπορίου, της εξωστρέφειας της Ροδόπης και της πολιτιστικής συνεργασίας με τα γειτονικά και όχι μόνο κράτη. Για να επιτευχθεί όμως αυτό και να μη διέρχονται οι τουρίστες μόνο από τον περιφερειακό δρόμο της Κομοτηνής προς την Καβάλα και τη Χαλκιδική, απαιτείται ένα ολοκληρωμένο ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, στο οποίο καλούνται να συμβάλουν ΟΛΟΙ, η Αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού, οι κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, οι θεσμικοί της τοπικής αγοράς, οι πολιτιστικοί σύλλογοι συντονισμένα, οι αθλητικοί σύλλογοι καθώς και ομάδες πρωτοβουλίας πολιτών.

Η αδράνεια και η αδιαφορία δεν οδηγούν πουθενά.
Η υλοποίηση ενός τέτοιου Σχεδίου και η συστηματική και αποτελεσματική του εφαρμογή, είναι μονόδρομος για την Ανάπτυξη της Ροδόπης.
Ο τόπος χρειάζεται επειγόντος να παρουσιάσει το δικό του ΟΔΙΚΟ ΧΑΡΤΗ ΓΙΑ ΤΗ ΡΟΔΟΠΗ, το δικό του Αφήγημα, δημιουργώντας ένα λόγο και ένα κίνητρο για τον κάθε γείτονα να μας επισκεφθεί για να διασκεδάσει,για να μάθει, για να σπουδάσει, για να εμπορευθεί, για να αγοράσει από την αγορά μας, για να δει, για να συνεργαστεί, για να κερδίσει,...

Ο δρόμος, μόνο έτσι θα γράψει τη δική του Ιστορία....