Επιτραπέζια Ελιά Άμφισσας: Η έρευνα και η γνώση χέρι-χέρι με την παραγωγή

Έχοντας μία διαφορετική προσέγγιση στο θέμα της ταυτότητας των τοπικών προϊόντων της Φθιώτιδας, η ομάδα παραγωγών «Ελαία Γη» προχώρησε σε ένα σύγχρονο μοντέλο συνεργασίας με τα πανεπιστήμια Θεσσαλίας και Πελοποννήσου, με σκοπό την αναβάθμιση της ποικιλίας ελιάς Άμφισσας μέσα από την εφαρμογή νέων τεχνολογιών.

Στόχος της προσπάθειας είναι η ανάδειξη της υψηλής διατροφικής αξίας της επιτραπέζιας ελιάς ποικιλίας Αμφίσσης, οι καλές πρακτικές καλλιέργειας και η μεθοδολογία της μεταβολομικής.

Μέθοδος

Η πρόταση αυτή κατατέθηκε παράλληλα στο πλαίσιο του Μέτρου 16 του ΠΑΑ 2014-2020 και απέσπασε μία από τις καλύτερες βαθμολογίες. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασαν οι ειδικοί ερευνητές, η μεταβολομική είναι μία μέθοδος ανίχνευσης ενδογενών και εξωγενών ουσιών σε βιολογικές μήτρες και δύναται να εφαρμοστεί ως εργαλείο για τη διαχείριση των ελαιώνων επιτραπέζιας ελιάς.

Μέσα από αυτή την πρακτική βελτιώνεται και πιστοποιείται η ποιότητα της παραγωγής, αυξάνεται η αποδοτικότητα των εκμεταλλεύσεων και μειώνονται σε μεγάλο βαθμό οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Τη διαδικασία περιγράφει ο Δρ. Γιώργος Ζακυνθινός, καθηγητής του πανεπιστημίου Πελοποννήσου: «Οι επιτραπέζιες ελιές έχουν πληθώρα ουσιών όπως τερπένια, στερόλες και φαινολικές ενώσεις. Ειδικότερα, το φαινολικό τους περιεχόμενο επιδρά στις οργανοληπτικές ιδιότητες των ελαιοκάρπων, αποτελώντας έναν σημαντικό δείκτη για τη μελέτη των χαρακτηριστικών του καρπού, διαφορετικών ποικιλιών και τον έλεγχο των διεργασιών παραγωγής επιτραπέζιων ελιών».

Από το έργο προβλέπεται η καλύτερη αξιοποίηση της μεταβολομικής, με στόχο τη μελέτη της χημικής σύστασης και σκοπό τη δημιουργία ενός μεταβολομικού αποτυπώματος για την επιτραπέζια ελιά Άμφισσας, το οποίο με λίγα λόγια θα αποτελεί την ταυτότητα του εν λόγω προϊόντος, διαφοροποιώντας το από τα εμπορικά διαθέσιμα προϊόντα της ίδιας επιτραπέζιας ελιάς. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα αξιολόγησης των καλλιεργητικών πρακτικών, όπως η άρδευση, η λίπανση, η φυτοπροστασία και άλλα, με σκοπό την επιλογή εκείνων που προσδίδουν βέλτιστες συγκεντρώσεις συστατικών, δηλαδή μεταβολίτες, στις παραγόμενες επιτραπέζιες ελιές.

Ο ρόλος της ομάδας παραγωγών

Ο Κώστας Αποστολόπουλος, μέλος της ΟΠ και παραγωγός ελιάς από την περιοχή των Κομποτάδων Φθιώτιδας, επισημαίνει τα οφέλη της συνέργειας αυτής για τους παραγωγούς: «Η συνέργεια αυτή έρχεται να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια των αγροτών της περιοχής μας. Σε συνεργασία με την πανεπιστημιακή κοινότητα αξιοποιούμε καλύτερα την παραγωγή μας, δίνοντάς της μία ταυτότητα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών για την οποία μέχρι σήμερα δεν γνωρίζαμε ούτε και εμείς οι ίδιοι».

Ο κ. Αποστολόπουλος έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο Μέτρο 16 και μίλησε για σύγχρονα χρηματοδοτικά εργαλεία μέσα από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, τα οποία «μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην ανάπτυξη της αγροτικής μας οικονομίας και να παίξουν ουσιαστικό ρόλο στη διάχυση της γνώσης και της έρευνας».

Χαρακτηριστικό γνώρισμα σε αυτή την προσπάθεια αποτελεί το γεγονός ότι τα μέλη της ομάδας δεν είναι από το ίδιο το χωριό, αλλά καλύπτουν γεωγραφικά όλη τη φθιωτική ενότητα.

Αποτελέσματα έργου

Τα ερευνητικά δεδομένα θα καθορίζουν τις ορθές καλλιεργητικές πρακτικές για την παραγωγή ασφαλών προϊόντων, κύρια χαρακτηριστικά των οποίων θα είναι το συγκεκριμένο προφίλ μεταβολιτών και η βέλτιστη συγκέντρωση συστατικών.

Αυτό θα αποτελεί και την ιδιαίτερη ταυτότητα του προϊόντος. Δίνεται έτσι η δυνατότητα για την καλύτερη αξιοποίηση της μεταβολομικής από τους παραγωγούς και τις εταιρείες μεταποίησης ως διαγνωστικό τεστ για τον εντοπισμό εξωγενών χημικών ουσιών που οφείλονται στην εφαρμοζόμενη καλλιεργητική πρακτική και αλλοιώνουν το μεταβολικό προφίλ του προϊόντος.

Μέσα από αυτή την προσέγγιση θα είναι δυνατή η εξακρίβωση των στοιχείων που εισάγονται κατά την τυποποίηση της επιτραπέζιας ελιάς. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα για έλεγχο της γνησιότητας των εμπορευμάτων και των προϊόντων ως μέσο ταυτοποίησης της επιτραπέζιας ελιάς ποικιλίας Άμφισσας. Με αυτόν τον τρόπο, προστατεύεται το τοπικό προϊόν και ο καταναλωτής από ανταγωνιστικά προϊόντα χαμηλότερης ποιότητας. Σημαντική, επίσης, είναι η συνεισφορά στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της επιτραπέζιας ελιάς Άμφισσας και της εξωστρέφειας των συναφών επιχειρήσεων.

Το σημαντικότερο από όλα σε σχέση με τα παραπάνω είναι ότι η πιστοποιημένη επιτραπέζια ελιά Άμφισσας θα αποτελέσει μία άριστη πρώτη ύλη για την παραγωγή υγειοπροστατευτικών προϊόντων και τη δημιουργία τροφοφαρμάκων και διατροφικών συμπληρωμάτων.

Το προφίλ της Ομάδας Παραγωγών

Η «Ελαία Γη» έχει στο ενεργητικό της 21 μέλη από όλη τη Φθιώτιδα με πάνω από 5.000 καλλιεργούμενα στρέμματα. Μέσα από το καταστατικό της στοχεύει στην καινοτομία και στην κοινωνική προσφορά, ενισχύοντας τη συλλογική δράση και αναδεικνύει τον συνεργατισμό ως ένα σύγχρονο μοντέλο ανάπτυξης, στηριζόμενο στη γνώση και στην έρευνα.