“Τον καιρό του Θεού”: Ο Sebastian Barry πλάθει έναν ήρωα “ελεύθερο ευτυχίας”

‘Οι άνθρωποι παθαίνουν φριχτά πράγματα και μετά δεν μπορούν ούτε να  μιλήσουν γι’ αυτά. Οι πραγματικές ιστορίες του κόσμου είναι χτισμένες στη σιωπή.”

Στο τελευταίο του μυθιστόρημα με τίτλο “Τον καιρό του Θεού” το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ίκαρος σε μετάφραση Άγγελου Αγγελίδη και Μαρίας Αγγελίδου, ο πέντε φορές υποψήφιος για το βραβείο Booker, Sebastian Barry, αφηγείται την σπαρακτική ιστορία ζωής του Τομ Κετλ, ενός χήρου αστυνομικού της Ιρλανδικής Γκάρντα, ο οποίος μετά την συνταξιοδότησή του, αποφασίζει να μετακομίσει σε ένα παράσπιτο ενός παλιού Βικτωριανού αρχοντικού, με θέα τη θάλασσα. Με το μυαλό του να καλπάζει “σαν άγριο άλογο” και τα πρώτα συμπτώματα της άνοιας να κάνουν την εμφάνισή τους, ο Τομ ζει απομονωμένος με μόνη συντροφιά του τις αναμνήσεις, συμβιβασμένος πια με το “σχέδιο του Θεού” που τον θέλει να ζει “ελεύθερος ευτυχίας”.  Οι ισορροπίες όμως θα διαταραχθούν, όταν δυο εν ενεργεία αστυνομικοί θα του χτυπήσουν την πόρτα, ζητώντας του  απαντήσεις , ενώ παράλληλα, και η νεαρή γειτόνισσά του που μόλις μετακόμισε στο διπλανό σπίτι και της οποίας η ζωή απειλείται, θα ζητήσει τη βοήθειά του. Η εξιλέωση για όσα έχει πράξει ο Τομ, θα έρθει με τη μορφή της βοήθειας που αποφασίζει να παράσχει στην ανυπεράσπιστη γυναίκα, μόνο που η εμπλοκή του σε μια παλιά υπόθεση έρχεται στο φως και οι αποκαλύψεις παίρνουν την μορφή χιονοστιβάδας.

“Του φάνηκαν αμέσως γνωστοί αυτοί οι άνθρωποι, κι αυτό έδειχνε πως μια κάποια ομοιομορφία, μια κάποια ομοιογένεια υπάρχει ανάμεσα σε όλους μας. Μια γενική οικειότητα. Σαν να υπάρχουν δέκα παραλλαγές όλες κι όλες της ανθρώπινης ψυχής.”

Οι παραλλαγές της ανθρώπινης ψυχής

Advertisements

Στον “Καιρό του Θεού”, ο δεξιοτέχνης Sebastian Barry υφαίνει τον ιστό μιας ιστορίας γεμάτης προσωπικές τραγωδίες, αφού όλοι οι ήρωές του μετρούν απώλειες και τραύματα και παλεύουν με τα φαντάσματα του παρελθόντος, όπως κι ο βασικός του ήρωας, ο Τομ Κετλ που, στα μάτια των γειτόνων του βλέπει ανθρώπους που πολεμούν τους προσωπικούς τους δαίμονες, όπως άλλωστε κι εκείνος. Ο Barry προχωρά σε μια μαεστρική ψυχογράφηση των ηρώων του και κυρίως του βασικού του ήρωα, Τομ, επιχειρώντας μια κατάδυση στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής. Η μνήμη κι η απώλειά της, η μοναξιά, η φθορά του χρόνου και τα γηρατειά, το πένθος, η δύναμη της αγάπης και της συγχώρεσης και η εξιλέωση με το παρελθόν, είναι μόνο κάποια από τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται ο Ιρλανδός συγγραφέας και συνθέτουν αυτό το τόσο συγκινητικό και βαθιά ανθρώπινο μυθιστόρημα. Χωρίς να ωραιοποιεί καταστάσεις και κίνητρα, ο Barry αφηγείται την ζωή ενός ήρωα που θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένας από εμάς, ένας ευάλωτος άνθρωπος που πενθεί ενώ ο χρόνος κυλά αντίστροφα, μέχρι που η εμφάνιση κάποιων ανθρώπων ξαφνικά, θα τον φέρουν αντιμέτωπο με ένα κεφάλαιο της ζωής του που πρέπει να κλείσει ώστε να επέλθει η κάθαρση.

Η Ιρλανδία σε πρωταγωνιστικό ρόλο

Εκτός από τον άνθρωπο και τα πάθη του, ο Sebastian Barry στρέφει τον λογοτεχνικό του φακό και στην ιστορία της χώρας όπου εκτυλίσσεται η ιστορία του βιβλίου,  δηλαδή την Ιρλανδία, καθώς εκείνη διαδραμάτισε βασικό ρόλο στην τροχιά ζωής του πρωταγωνιστή του. Μέσα από τις ιστορίες των ανθρώπων με τους οποίους συγχρωτίζεται ο Τομ Κετλ και κυρίως, μέσα από τη δική του ιστορία, η οποία ξετυλίγεται αργά, αποκαλύπτοντας ανατριχιαστικές λεπτομέρειες βιωμάτων που σημάδεψαν τον ίδιο και την οικογένειά του, οι αναγνώστες γίνονται κοινωνοί της ταραχώδους ιστορίας της χώρας. Ο διαχωρισμός του Ιρλανδικού λαού σε Καθολικούς και Προτεστάντες, οι τρομοκρατικές επιθέσεις και τα αμέτρητα θύματα, “η Αυτοκρατορία του Ιρλανδικού κλήρου” κι η ανάμειξή πολλών εκπροσώπων του σε σεξουαλικά σκάνδαλα κακοποίησης παιδιών, η συγκάλυψή τους από τους τοπικούς άρχοντες, η διαφθορά της αστυνομίας κι η έμμεση αναφορά στα “Πλυντήρια της Μαγδαληνής”, τόπους – κολαστήρια όπου φυλακίστηκαν πάνω από 30.000 γυναίκες, με το πρόσχημα της μετέπειτα επανένταξής τους στη κοινωνία εφόσον πλήρωναν το τίμημα για τον “αμαρτωλό” βίο τους, είναι μόνο κάποια από τα γεγονότα που στιγμάτισαν τον Ιρλανδικό λαό αλλά και τους ήρωες του Barry, διαμορφώνοντας έτσι ολόκληρη τη ζωή τους.

‘Το φως του ήλιου κάρφωσε εκατομμύρια καρφίτσες στη θάλασσα τη γεμάτη μπακαλιάρους, η επιφάνειά της όλη άστραψε, σπιθοβόλησε, σαν να’τανε φωτιά, αληθινή πυρκαγιά. Μόνος, μόνος, χαμογέλασε και χαμογέλασε. Έκλεισε τα μάτια. Τα άνοιξε. Η θάλασσα ήταν ακόμα εκεί.”

Ομορφιά και θλίψη “Τον καιρό του Θεού”

Το εξαιρετικά συγκινητικό μυθιστόρημα του Sebastian Barry, έχει δικαίως χαρακτηριστεί ως ένα πένθιμο αριστούργημα (Sunday Times) καθώς η συνειδητοποίηση πως όλα κάποτε τελειώνουν, είναι σαφής από τις πρώτες κιόλας αράδες του. Ωστόσο, το μελαγχολικό πέπλο που καλύπτει το εν λόγω μυθιστόρημα, σηκώνεται που και που, με τονωτικές ενέσεις χιούμορ και γλυκών αναμνήσεων που ξεπηδούν απ΄το θολωμένο μυαλό του ήρωα. Στα πολύ δυνατά σημεία του βιβλίου κι οι πανέμορφες περιγραφές της θάλασσας, του ήλιου και του φωτός, που αναπαριστούν τις εναλλαγές της χαράς και της λύπης στη ζωή μας, υπενθυμίζοντάς μας πάντοτε πως, η ζωή, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, συνεχίζεται, έχει την συνεχή ροή της θάλασσας, έτσι κι εμείς οφείλουμε να συνεχίσουμε, μέχρι να βρούμε στεριά.

Το αριστουργηματικό μυθιστόρημα του Sebastian Barry κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος. Βρείτε το εδώ.