Φανταστείτε. Ήδη, από την δεκαετία του ’60 ο παραδοσιακός οικισμός του Μολύβου είχε τουρισμό που μόνον, ίσως, με εκείνον της Μυκόνου, την ίδια εποχή θα μπορούσε να συγκριθεί. Και αν η Μύκονος τράβηξε τα βλέμματα – και τις επισκέψεις – των ξένων τουριστών και δη υψηλού βαλαντίου (έως τζετ σετ, δηλαδή) εξαιτίας της γειτνίασης με τον περίφημο αρχαιολογικό χώρο της Δήλου, ο Μόλυβος δεν το κατάφερε χάρη στην αρχαία Μήθυμνα ή στο μετέπειτα βυζαντινό κάστρο, της δυναστείας των Γατελούζων.

Ο δραστήριος και κοσμοπολίτης κοινωνιολόγος Μιχαήλ Γούτος, γαμπρός του Παύλου Ζάννα, που αγαπούσε τον Μόλυβο από τα μαθητικά του χρόνια, κατάφερε να βάλει σε εφαρμογή ένα κοινωνικό πείραμα. Και να στρέψει τα βλέμματα αντίστοιχων της Μυκόνου, πλην εναλλακτικών, τουριστών αλλά και καλλιτεχνών από το διεθνές στερέωμα (συγγραφέων, εικαστικών κ.λπ.) στον «ανέγγιχτο» παραδοσιακό λεσβιακό οικισμό, με τους ψαράδες και τους αγρότες του. Και στην «μικρή Ακρόπολη» (άλλωστε οι απαρχές της χρονολογούνται στον «χρυσό» 5^ο αιώνα π.Χ. όπως της Ακρόπολης των Αθηνών), που δέσποζε πάνω από τον Μόλυβο. Το πείραμα όχι απλώς πέτυχε, αλλά με τα χρόνια απέδωσε και καρπούς εντυπωσιακούς. Συν τον χαρακτηρισμό του Μολύβου και επισήμως ως έναν από τους πρώτους – διατηρητέους – παραδοσιακούς οικισμούς στην Ελλάδα.

Στο μεταξύ, ο χαράκτης και ζωγράφος του Αιγαίου Κώστας Γραμματόπουλος, που φιλοτέχνησε τις αφίσες του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940, το εθνόσημο της Δημοκρατίας το 1974 και το πασίγνωστο «Αλφαβητάρι» του 1949, αποφάσισε να στήσει στον Μόλυβο έναν από τους Καλλιτεχνικούς Σταθμούς της Σχολής Καλών Τεχνών, αλλά και διαγωνισμούς για φοιτητές του εξωτερικού πέρα από την πρακτική εξάσκηση φοιτητών όπως, π.χ., ο Αλέκος Φασιανός.

Πώς είπατε; Μιλάμε για το παρελθόν; Όχι ακριβώς. Μιλάμε για την προϊστορία της σύνδεσης Πολιτισμού και Τουρισμού στον παραδοσιακό Μόλυβο. Μια προϊστορία στην οποία βασίστηκε όχι ένα κοινωνικό πείραμα πια, αλλά το τολμηρό άνοιγμα σε έναν ακριβό πολιτισμό που συνδυάζεται με τον τουρισμό υψηλών βαλαντίων στον ίδιο τόπο. Και αυτό χάρη σε μια ομάδα πολύ νέων ανθρώπων, που έστησαν το Διεθνές Φεστιβάλ (Κλασικής) Μουσικής Μολύβου, το οποίο διανύει την πέμπτη του χρονιά και διεκδικεί εντυπωσιακό μερίδιο στην ανάκαμψη του οικισμού: Το 2017 ο θετικός οικονομικός αντίκτυπος του Φεστιβάλ μετρήθηκε σε κάπου 1.000.000 ευρώ, ακόμη και για τις λίγες ημέρες που διήρκεσε, ενώ κάθε χρόνο εκτιμάται ότι το 20% των 2.000 θεατών – ακροατών του φεστιβάλ έρχονται στο Μόλυβο ειδικά γι’ αυτό.

Ο Δημήτρης Τρύφων, στα 27 του πλέον, έβαλε, από τα πιο «τρυφερά» 22 του ακόμη, στόχο την ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Μόλυβο. Με επενδυτικό μάτι για νεοφυείς (start up) επιχειρήσεις, για την καινοτομία και την νεανική κυρίως επιχειρηματικότητα, αποφάσισε να επενδύσει επίμονα στον ακριβό πολιτισμό. Στο Μόλυβο λειτουργεί και η οικογενειακή ξενοδοχειακή επιχείρηση, που στήθηκε στο παλιό ελαιοτριβείο του προπάππου του. Και εκεί περνούσε τα εφηβικά του καλοκαίρια. Με το που γνώρισε όμως τις πιανίστριες – με έδρα το Βερολίνο και διεθνή καριέρα – Κυβέλη και Δανάη Ντέρκεν αποφάσισαν, μαζί, να κάνουν κάτι για τον Μόλυβο. Γνωρίζοντας και την εντυπωσιακή προϊστορία του πολιτιστικού, εναλλακτικού τουρισμού. Με άξονα και την λειτουργία του κάστρου της Μήθυμνας. Και εγένετο Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου ή ΔιΦεΜΜ (Molyvos International Music Festival – MIMF).

«Το ζητούμενο», μου λέει ο Δημήτρης Τρύφων, υπεύθυνος Ανάπτυξης του φεστιβάλ και «ψυχή» του, «ήταν πώς μπορούμε να κάνουμε κάτι για το Μόλυβο για να τον βοηθήσουμε ως τουριστικό προορισμό». Και όπως το κοινωνικό πείραμα του Μιχαήλ Γούτου βοήθησε να ανοίξει στο Μόλυβο και το πρώτο οργανωμένο ξενοδοχείο, αλλά και να ανοίξουν οι κάτοικοι τα σπίτια τους σε εναλλακτικούς τουρίστες, εν είδει ενός «πρωτόγονου» Airbnb, να ανακάμψει ο παραδοσιακός οικισμός από την ύφεση στην οποία περιέπεσε τις τελευταίες δεκαετίες, με τα ειδικά τσάρτερ να μειώνονται κατά 70%, σύμφωνα με μία εκτίμηση και την ξενοδοχειακή υποδομή να μένει στάσιμη (ένα από τα μεγάλα παλιά ξενοδοχεία πωλείται).

«Προσπαθήσαμε να συνεχίσουμε το έργο που είχε γίνει στον πολιτιστικό τουρισμό», μου προσθέτει ο Δημήτρης Τρύφων. Προβάλλοντας τον Μόλυβο διεθνώς, ως Art destination. Σε αυτό βοήθησε και μια σημαντική διάκριση του Φεστιβάλ Μολύβου, το 2017: το βραβείο καινοτομίας από το Classical: Next, που «ενίσχυσε την εξωστρέφεια» της προσπάθειας.

Ο Δημήτρης Τρύφων, όμως, δεν ξέχασε και το έργο του Κώστα Γραμματόπουλου. Έτσι, παράλληλα, ο ίδιος έχει οργανώσει το Tryfon Art Residency, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στη Στέγη Τεχνών Τρύφων. Και αυτό σε συνεργασία με την κόρη του Αλέκου Φασιανού, Βικτώρια. Το πρόγραμμα «προσελκύει ξένους κυρίως, αλλά και έλληνες εικαστικούς, φιλοξενώντας τους για τρεις μήνες και παρέχοντάς τους χώρο και υλικά για να δημιουργήσουν». Στο τέλος, και παράλληλα με το Φεστιβάλ Μολύβου, τα έργα που έχουν παραχθεί, με έμπνευση από την περιοχή (η εξέλιξη, στο tryfon.art.residency στο Instagram), εκτίθενται. Το δε θέμα κάθε χρονιάς είναι το ίδιο με εκείνο του Φεστιβάλ. Φέτος: Διάλογος ή Dialogue. Με πρώτον, φέτος, τον εικαστικό Antonakis (Christodoulou).

View this post on Instagram

Away from city centers and over-populated summer destinations, still full of raw social and natural stimuli, Molyvos is an ideal place for artistic production.

A post shared by TAR (@tryfon.art.residency) on Jul 20, 2018 at 4:31am PDT

Ο Δημήτρης Τρύφων ξέρει πως το άνοιγμα σε περισσότερες δράσεις και μέσα στον ίδιο τον οικισμό είναι εκείνο που μπορεί να ενδυναμώσει τα αποτελέσματα. Έτσι, το Φεστιβάλ έχει βάλει σε λειτουργία και ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα. «Ανά τακτά διαστήματα κατά τη διάρκεια της σχολικής περιόδου, προσκαλούμε καταξιωμένους σολίστ οι οποίοι διαδραστικά βάζουν τους νέους του νησιού στη μαγεία της μουσικής», εξηγεί. Χώρια η παράλληλη προσπάθεια να βελτιωθούν οι συνθήκες στον παραδοσιακό οικισμό και να απαλλαγεί από τα αυτοκίνητα. Και πολλά άλλα που έχει κατά νουν.

Ο πολιτισμός είναι πράγμα ακριβό, του λέω. «Δεν υπάρχει τίποτα εύκολο και τίποτα φτηνό», μου απαντάει. «Δεν είναι καθόλου εύκολο ούτε φτηνό να φέρεις κλασική μουσική σε ένα καλό επίπεδο στον Μόλυβο. Ακόμη και το πιάνο έρχεται από την Αθήνα. Ή, οι ηχολήπτες από το εξωτερικό».

Κάτι ξέρει, ως «ερασιτέχνης», όπως δηλώνει, πιανίστας και ο ίδιος. Και σε αυτό το «καθόλου εύκολο» έχει ως αρωγούς ένα έγκυρο γνωμοδοτικό συμβούλιο, με μέλη την διεθνούς φήμης σοπράνο Μαρλίς Πέτερσεν (την απολαύσαμε ως εκρηκτική «Λούλου» του Άλμπαν Μπεργκ, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το 2005 και όχι μόνον), ο άλλοτε καλλιτεχνικός υπεύθυνος της Ορχήστρας Μουσικής Δωματίου Μάλερ και Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Γερμανικής Συμφωνικής Ορχήστρας του Βερολίνου Αντρέας Ρίχτερ, ο ιδρυτής του Sasha Waltz & Guests Γιόχεν Ζάντιγκ ή τον πιανίστα Λαρς Φογκτ, διευθυντή της Royal Northern Sinfonia και ιδρυτή του Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου στο Σπάνουνγκεν.

Δεν μένει όμως στον μικρόκοσμό του, εκεί στο Μόλυβο, ο Δημήτρης Τρύφων. Βλέπει πιο μακριά. Και έχει να προτείνει: «Θα πρέπει, πιστεύω, να δημιουργηθεί ένα δίκτυο φεστιβάλ στην Ελλάδα, που να συνομιλούν μεταξύ τους και με τους αρμόδιους θεσμικούς φορείς. Με χορηγίες, ίσως, από το υπουργείο Πολιτισμού και με ένα φορολογικό πλαίσιο – και κίνητρο – πιο φιλικό προς τους χορηγούς. Να στηριχθεί δε αυτό το δίκτυο συστημικά. Ο πολιτιστικός τουρισμός έχει και θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον για την οικονομία γενικότερα και για τις τοπικές οικονομίες ιδιαιτέρως. Φέρνει άλλωστε επισκέπτες υψηλού εισοδήματος που ταξιδεύουν όλο το χρόνο». Το καλύτερο είδος τουριστών, δηλαδή. Μην σας πω το ιδεατό.

Ο  Τρύφων ξέρει γιατί στρέφει προς τα εκεί την πυξίδα του. Κι ας είναι πολύ νέος. Στην Ευρώπη υπάρχουν στοιχεία, μου λέει, ότι αυξάνονται οι άνω των 55 πολιτιστικοί και εναλλακτικοί τουρίστες. Οι 55+ boomers, όπως τους λέει. «Και αυτοί ακριβώς είναι ή θα έπρεπε να είναι η ομάδα στόχος, το target group, για τον ελληνικό τουρισμό». Ο ίδιος το εξηγεί πιο γλαφυρά, για τον αγαπημένο του Μόλυβο: «Δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τα χωριά της Ιταλίας που έχουν τα δικά τους, δυναμικά, φεστιβάλ». Έχει άδικο;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News