Ελλάδα   >   Ν. Αιτωλοακαρνανίας   >   Αιτωλικο    >    Ειδήσεις & Τοπικά Νέα

Μύρων Χιλεντζάκης, ΟΠΕΚΕΠΕ: Όταν ο φερόμενος αρχηγός του κυκλώματος βρήκε 200 εκατ. στον λογαριασμό του

Συνελήφθησαν σήμρα (12/12) οι κατηγορούμενοι για το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ και ο Μύρων Χιλεντζάκης, όπως όλα δείχνουν ήταν ο «εγκέφαλος» του κυκλώματος. Η τοπική κοινωνία στην Κρήτη δηλώνει σοκαρισμένη καθώς ο συγκεκριμένος αγροτοσυνδικαλιστής πέραν του ότι ήταν πασίγνωστος σε τοπικό επίπεδο, σχεδόν σε καθημερινή βάση φιλοξενούνταν και σε τηλεοπτικά πάνελ και σε ραδιοφωνικές εκπομπές, μεταφέροντας ουσιαστικά τα αιτήματα των αγροτών. Βέβαια, οι χρήστες του διαδικτύου τον εντόπισαν...ακόμα πιο παλιά. «Ο Μύρων Χιλετζάκης: Ο κρητικός που βρήκε 200 εκατομύρια στο λογαριασμό του» ήταν η είδηση που ανασύρθηκε σήμερα από τον καιρό που ο συλληφθείς είχε πάει να διηγηθεί το «θαύμα» στην εκπομπή του Θέμου Αναστασιάδη. Στο απόσπασμα, ο Μύρων Χιλετζάκης περιέγραφε πόσο είχε σοκαριστεί όταν αντίκρισε 201 εκατομμύρια ευρώ στον λογαριασμό του. «Πάω σε ένα υποκατάστημα στο χωριό μου και λέω της κοπέκλας εκεί ''για δες μπήκε το επίδομα των νέων κάτω των 40 ετών;'' και μου λέει ''ναι έχει γίνει μια πληρωμή άμεσων ενισχύσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ αλλά δεν είναι 180 ευρώ είναι 200 χιλιάδες. Της λέω κάποιο λάθος έχει γίνει. Τύπωσε μου σε παρακαλώ το λογαριασμό τώρα που θα κατέβω Ηράκλειο να πάω στον Οργανισμό να δω τι γίνεται.» Και μετά δήλωσε: «Μου κάνει ενημέρωση βιβλιαρίου μια κοπέλα και μου λέει ''έχουν μπει 201 εκατομμύρια. Έπαθα σοκ. Μου εξηγεί αυτή. Τα βλέπω και εγώ όντως. Μου τυπώνει και η κοπέλα ένα έγγραφο έξτρα. Έπαθα σοκ αλλά απογοητεύτηκα κι όλας. Έλεγα ρε γαμώτο μέσα στην κρίση δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τέτοιου είδους ποσά και να κατανέμουμε σωστά, και να υπάρχουν τέτοια τραγικά λάθη», είπε μεταξύ άλλων ο Μύρων Χιλετζάκης και εξήγησε ότι το λάθος διορθώθηκε. reader.gr

📢 Δημοσιεύθηκε στις 📅 12 December 2025 🕒 22:20

---

Τα αποτελέσματα του 14ου Διεθνούς Λογοτεχνικού Διαγωνισμού 2025 του Ομίλου UNESCO

Ο Όμιλος UNESCO Τεχνών, Λόγου και Επιστημών Ελλάδος με ιδιαίτερη χαρά, ανακοινώνει τα αποτελέσματα του 14^ου Διεθνούς Λογοτεχνικού Διαγωνισμού, έτους 2025, ο οποίος έληξε στις 18 Ιουλίου τ.έ. Ο διαγωνισμός την τελευταία δεκαετία,  διοργανώνεται σε ετήσια βάση από τον Όμιλο και έχει καθιερωθεί πλέον ως ένας από τους θεσμούς του. Έχει δε ως στόχο, να αποτελέσει «βήμα» για την ανάδειξη νέων ταλέντων στη Νέα Ελληνική Λογοτεχνία, στα είδη του γραπτού λόγου: Ποίηση, Διήγημα, Νουβέλα, Παιδικό παραμύθι και Παιδικό – νεανικό διήγημα. Η αξιολόγηση των έργων από τα μέλη της Κριτικής Επιτροπής πραγματοποιήθηκε ατομικά και κατά μόνας (χωρίς από κοινού συζήτηση) με πρώτη ιδιότητα, αυτή του αναγνώστη. Την επιτροπή πλαισίωσαν οι διακεκριμένοι λογοτέχνες (αλφαβητικά): Βαρβαρήγος Δημήτρης (συγγραφέας-ποιητής, Πρόεδρος του Μορφωτικού Συλλόγου Πετρούπολης), Ιωάννου Νιόβη (ποιήτρια), Καρούσος Κωνσταντίνος (ποιητής, Πρόεδρος Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών), Λεοντιάδου Στέλλα (συγγραφέας-ποιήτρια-αρθρογράφος) και Μέμου Παρασκευή (Βούλα) (ποιήτρια), τους οποίους ευχαριστούμε θερμά για τον προσωπικό χρόνο που διέθεσαν με τεράστια διάθεση προσφοράς στην όλη διαδικασία, καθώς και για την αντικειμενικότητα και αγάπη, με την οποία αντιμετώπισαν τους συμμετέχοντες. Οι συμμετοχές ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο σε αριθμητικό και ποιοτικό επίπεδο, αποδεικνύοντας πως η Τέχνη, ο Λόγος και ο Πολιτισμός αποτελούν πνευματική τροφή και ανάγκη και όχι απλά ψυχαγωγία. Διαγωνιζόμενοι από κάθε σημείο της Ελλάδας, την Κύπρο, την Ελβετία, τη Γερμανία, την Αυστρία, τον Καναδά, την Αμερική, την Ολλανδία, κ.ά., μας τίμησαν με την εμπιστοσύνη τους, δίνοντάς μας μεγάλη χαρά, συγκίνηση και δύναμη, για να συνεχίσουμε αυτόν τον θεσμό δυναμικά. «Ο Όμιλος UNESCO Τεχνών, Λόγου και Επιστημών Ελλάδος συγχαίρει όλους τους συμμετέχοντες για την προσπάθειά τους, αναγνωρίζοντας την αγάπη με την οποία υπηρετούν το όνειρό τους. Ευχή μας, ο διαγωνισμός αυτός να αποτελέσει την αφετηρία για μια λαμπρή πορεία στη συγγραφή και τη λογοτεχνία! Σε μεταγενέστερο χρόνο και εντός του α’ τετραμήνου του 2026, θα οριστεί ημερομηνία για την τελετή απονομής των βραβείων - επαίνων και των αναμνηστικών διπλωμάτων του διαγωνισμού, για την οποία θα υπάρξει νέα, ξεχωριστή ανακοίνωση», σημειώνεται. Τα βραβεία ανά κατηγορία έχουν ως εξής:

• ΠΟΙΗΣΗ

[Διάκριση – Τίτλος έργου – Ονοματεπώνυμο δημιουργού – Περιοχή] 1^ο Βραβείο: “ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕΝ” - Κωνσταντίνος Μπακλατζής - Μύρινα Λήμνου 2^ο Βραβείο: “Στον πόνο μου” - Δρ. Γεράσιμος Τζιβράς - Χέρνε, Γερμανία 3^ο Βραβείο: “Πόσο ωραία είναι η ζωή!” - Δήμητρα Παραδέλη - Περαία, Θεσσαλονίκη Α’ Έπαινος*: “Καθαριότητες” - Βασίλειος Ξυπόλυτος - Στουτγκάρδη, Γερμανία Α’ Έπαινος*: “Αναμνησία” - Δήμητρα Βαλλιανάτου - Βριλήσσια, Αττική B’ Έπαινος*: “Μαριονέτα από κουρέλια” - ΣΟΦΙΑ ΜΠΑΝΙΑ - Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη B’ Έπαινος*: “Μη λησμονείς” - ΜΑΡΙΑ ΝΑΥΡΟΥΖΟΓΛΟΥ - Κορυδαλλός, Αττική Γ’ Έπαινος: “Επιτέλους!” - ΠΑΝΑΓΑΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ - Παπάγος, Αττική * Λόγω απόλυτης ισοβαθμίας, το  έπαθλο των  Α’ και Β’ Επαίνων απονέμεται εξίσου ανάμεσα στους ισοβαθμούντες.

• ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑ – ΔΙΗΓΗΜΑ

[Διάκριση – Τίτλος έργου – Ονοματεπώνυμο δημιουργού – Περιοχή] 1^ο Βραβείο: “Βάρος στα παιδιά της...” - Πολύμνια Ρέγκου - Π. Φάληρο, Αττική 2^ο Βραβείο: “ΑNNA” - ΜΙΜΗΣ ΚΑΣΑΠΗΣ – Λακατάμια - Λευκωσία, Κύπρος 3^ο Βραβείο: “ΟΙ ΝΑΡΚΙΣΟΙ” - Ιωάννα Παναγιωτακοπούλου - Βαρθολομιό, Ηλεία Α’ Έπαινος*: “Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑΣ” - Κωνσταντίνος Σιμήνος - Θεσσαλονίκη Α’ Έπαινος*: “Το κορίτσι στον ουρανό του Άουσβιτς” - Σμαράγδα Εμμανουηλίδου - Θεσσαλονίκη B’ Έπαινος: “Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ” - ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΡΙΓΚΟΣ - Βόλος, Μαγνησία Γ’ Έπαινος: “ΞΕΝΟΣ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΟΥ” - Μπεκιάρης Σταμάτιος - Εύοσμος, Θεσσαλονίκη * Λόγω απόλυτης ισοβαθμίας, το  έπαθλο του  Α’ Επαίνου απονέμεται  εξίσου ανάμεσα στους ισοβαθμούντες.

• ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑ – ΝΟΥΒΕΛΑ

[Διάκριση – Τίτλος έργου – Ονοματεπώνυμο δημιουργού – Περιοχή] 1^ο Βραβείο*: “ΕΝΑ ΤΣΙΓΑΡΟ ΔΡΟΜΟΣ” - ΤΟΥΛΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ - Μοσχάτο, Αττική 1^ο Βραβείο*: “ΜΗ ΜΕ ΞΕΧΑΣΕΙΣ ΠΟΤΕ” - Χριστιάνα Βερόνικα Καποδίστρια - Κέρκυρα 2^ο Βραβείο: “ΞΕΧΝΙΕΤΑΙ Η ΜΑΝΑ;” - Σοφία Σωτήρχου - Καπαρέλλι, Θήβα 3^ο Βραβείο: “Συμφωνία σιωπής” - Κώστας Κακαβιάς - Αγρίνιο Α’ Έπαινος: “Ουρανός από στάχτες” - Χρυσογένη Αικατερίνη - Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη B’ Έπαινος: “ΤΟ ΚΟΧΥΛΙ” - Ρεπάνη Νικολέττα - Περιστέρι, Αττική Γ’ Έπαινος: “Ευχές κι Ελπίδες” - Κατερίνα Ευαγγέλου – Κίσσα - Μουζάκι, Καρδίτσα * Λόγω απόλυτης ισοβαθμίας, το  έπαθλο του  Α’ Βραβείου απονέμεται εξίσου ανάμεσα στους ισοβαθμούντες.

• ΠΑΙΔΙΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ

[Διάκριση – Τίτλος έργου – Ονοματεπώνυμο δημιουργού – Περιοχή] 1^ο Βραβείο: “Το βασίλειο της Ξακουσμένης Πόλης” - Ελένη Παπατζίκη - Σύρος, Κυκλάδες 2^ο Βραβείο: “Η ΠΑΛΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ” - Αθηνά Παναγιωτίδου - Καβάλα 3^ο Βραβείο: “Πρώτη αποστολή” - Διαμάντω Ευριπίδου Κατσουνωτού - Λεμεσός, Κύπρος Α’ Έπαινος: “ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΔΙΧΤΑΚΙ” - Νικολέττα Μοσχοχωρίτη - Αργυρούπολη, Αττική B’ Έπαινος: “ΜΙΑ ΠΟΛΥΧΡΩΜΗ ΣΥΓΓΝΩΜΗ” - ΜΑΡΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ - Άνω Πετράλωνα, Αττκή Γ’ Έπαινος: “Αειλαμπής” – Το Άγιο Αστέρι Μέσα Μας - Μυρωνάκη Μαρίτα - Ηράκλειο, Κρήτη

• ΠΑΙΔΙΚΟ – ΝΕΑΝΙΚΟ ΔΙΗΓΗΜΑ

[Διάκριση – Τίτλος έργου – Ονοματεπώνυμο δημιουργού – Περιοχή] 1^ο Βραβείο: “Μια Ειρήνη στους αιώνες” - Χριστίνα Κρητικού - Θεσσαλονίκη 2^ο Βραβείο: “Η γέφυρα της Πορφύριας” - ΜΑΡΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ - Άνω Πετράλωνα, Αττκή 3^ο Βραβείο: “Ραντεβού στη Νάξο” - Αργυρώ Μπρατσιώτη - Αθήνα Α’ Έπαινος: “Εφτά στάσεις αγάπης” - Δημήτρης Σακισλίδης - Σέρρες B’ Έπαινος: “Δεν φοβάμαι, μιλάω και τη βία σταματάω!” - Βενιέρη Σταυρούλα - Νίκαια, Αττική

📢 Δημοσιεύθηκε στις 📅 12 December 2025 🕒 22:08

---

Αγρίνιο: Δεύτερη συνάντηση Σχολής Νέων Συζύγων και Γονέων της Μητρόπολης την Κυριακή

Η Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας, με γνώμονα και σκοπό τη στήριξη της οικογένειας λειτουργεί και εφέτος τη Σχολή Νέων Συζύγων και Γονέων  στο Αγρίνιο. Η δεύτερη συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στο Αγρίνιο την ερχόμενη Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 2025 και ώρα 11:30 το πρωί στον πολυχώρο Corali Luxury Resort. Η ανακοίνωση: Ο ιερός θεσμός της οικογενείας αποτελεί έναν από τους βασικότερους πυλώνες ευημερίας και προόδου της κοινωνίας μας. Αυτή η μικρογραφία της «Βασιλείας του Θεού» σήμερα, περισσότερο από ποτέ, ζητά την έμπρακτη στήριξη και βοήθειά μας, ώστε να στέκεται ακμαία, να εκπληρώνει τον στόχο της και να αγωνίζεται μέσα στην «εν Χριστώ» αγάπη και ειρήνη. Σε μια εποχή ανατροπών, όπου ο κόσμος προχωρά ανάμεσα σε νέες συμπληγάδες, οι γονείς αναζητούν νέα γνώση για να παλέψουν και νέα πνοή για ν’ αντέξουν. Η Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας, με γνώμονα και σκοπό τη στήριξη της οικογένειας λειτουργεί και εφέτος τη Σχολή Νέων Συζύγων και Γονέων  στο Αγρίνιο. Καλούνται οι νέοι σύζυγοι και γονείς να συμμετάσχουν στην ποιμαντική αυτή πρωτοβουλία της τοπικής μας Εκκλησίας, που σκοπό έχει την ενδυνάμωση του θεσμού της οικογένειας και την επιτυχή ολοκλήρωση του έργου της, μέσα από την ενημέρωση και τον ανοικτό διάλογο για τα σημαντικά οικογενειακά και παιδαγωγικά αυτά θέματα. Η δεύτερη συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στο Αγρίνιο την ερχόμενη Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 2025 και ώρα 11:30 το πρωί στον πολυχώρο Corali Luxury Resort. Ο Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής κ. Γεώργιος Κίσσας θα αναπτύξει το θέμα: «Γονείς και παιδιά σε εφηβεία». Κατά τη διάρκεια της ομιλίας θα λειτουργεί Τμήμα Δημιουργικής Απασχόλησης των παιδιών. Ο κ. Γεώργιος Κίσσας γεννήθηκε, ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Ολοκλήρωσε τις βασικές σπουδέςτου στη Θεολογία (1981), Φιλοσοφία (1987) και Ψυχολογία (2001) στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όπου και πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές του σπουδές και του απονεμήθηκε ο τίτλος του διδάκτορα (1996). Εκπαιδεύτηκε στη συστημική ψυχοθεραπεία στο Εργαστήριο Διερεύνησης Ανθρωπίνων Σχέσεων με το οποίο και συνεργάστηκε ως ψυχοθεραπευτής ατόμων,οικογενειών και ομάδων από το 1996 μέχρι το 2013, και ως εκπαιδευτής και επόπτης εκπαιδευομένων ψυχοθεραπευτών από το 2003 μέχρι το 2013. Από το 2013 μέχρι σήμερα, ήρθε σε στενότερη επαφή με την ψυχανάλυση και μέσω της προσωπικής ανάλυσής του, εποπτείας, αλλά και συμμετοχής σε συνέδρια και εκπαιδευτικά προγράμματα, συνθέτει τον συστημικό με τον ψυχαναλυτικό τρόπο σκέπτεσθαι. Είναι κάτοχος του Ευρωπαϊκού Πιστοποιητικού Ψυχοθεραπείας από την European Association of Psychotherapy (E.A.P.) και του Ευρωπαϊκού Πιστοποιητικού Ψυχολογίας από την European Federation of Psychologists’ Associations (EFPA). Εργάζεται ιδιωτικά ως αδειούχος ψυχολόγος, ψυχοθεραπευτής. Επίσης εργάστηκε στη δημόσια μέση εκπαίδευση ως καθηγητής θρησκευτικών από το 1982 μέχρι το 2009. Είναι τακτικό μέλος της European Family Therapy Association (EFTA), του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων (Σ.Ε.Ψ.) της Ελληνικής Εταιρείας Συστημικής Θεραπείας (ΕΛΕΣΥΘ), και του Πανελληνίου Θεολογικού Συνδέσμου ΚΑΙΡΟΣ.

📢 Δημοσιεύθηκε στις 📅 12 December 2025 🕒 21:49

---

Μητροπολίτης Ιερόθεος: «Το θεολογικό έργο του π. Ιωάννου Ρωμανίδη» (Διάλεξη)

Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος προσκλήθηκε από την Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών να δώσει διάλεξη στον «Επιμορφωτικό κύκλο», την 10η Δεκεμβρίου 2025, με θέμα «Το θεολογικό έργο του π. Ιωάννου Ρωμανίδη». Παρόντες στην διάλεξη ήταν ο Πρόεδρος της Σχολής κ. Αθανάσιος Καψάλης, οι καθηγητές της Σχολής και οι φοιτητές. Ο Σεβασμιώτατος διάρθρωσε την διάλεξή του σε τέσσερεις ενότητες. Στην πρώτη ενότητα μίλησε για τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της προσωπικότητας του π. Ιωάννου Ρωμανίδη, από την γέννησή του μέχρι την κοίμησή του, και το ότι σπούδασε στα μεγάλα ερευνητικά κέντρα της Αμερικής και της Ευρώπης. Στην δεύτερη ενότητα αναφέρθηκε στα κεντρικά σημεία του ερευνητικού, θεολογικού και ιστορικού έργου του, αφού η θεολογία συνδέεται με την ιστορία και όχι με τον μεταφυσικό κόσμο. Στην τρίτη ενότητα τόνισε την σχέση του π. Ιωάννου Ρωμανίδη με τον π. Γεώργιο Φλωρόφσκυ, αφού ήταν ο καλύτερος και οξυνούστερος μαθητής του, πράγμα που παραθεωρείται από πολλούς. Και στην τέταρτη ενότητα αναφέρθηκε στο ότι στηριζόταν στην θεολογία των θεοπνεύστων αγίων που είχαν το χάρισμα της διακρίσεως των πνευμάτων, διότι γνώρισαν εκ πείρας ότι δεν υπάρχει καμμία ομοιότητα μεταξύ ακτίστου και κτιστού και ότι η εμπειρία του ακτίστου παραμένει μυστήριο και απερίγραπτο, αλλά σώζει τον άνθρωπο. Κατέληξε ότι η θεολογική προσφορά του π. Ιωάννου Ρωμανίδη είναι μεγάλη, διότι μας έδωσε τα «ερμηνευτικά κλειδιά» της θεολογίας των Προφητών, των Αποστόλων και των Πατέρων. Έτσι, συνέδεσε το lex credendi (πίστη των Οικουμενικών Συνόδων) με το lex orandi (λατρεία-προσευχή) και το lex vivendi (κάθαρση, φωτισμός, θέωση). Πατήστε ΕΔΩ για το κείμενο της διαλέξεως Δείτε φωτογραφίες εδώ.

📢 Δημοσιεύθηκε στις 📅 12 December 2025 🕒 21:37

---

Κάλεσμα των οργανωμένων του Παναιτωλικού για το ματς με την ΑΕΚ

Κάλεσμα στον κόσμο του Παναιτωλικού ενόψει του αγώνα της Κυριακής με αντίπαλο την ΑΕΚ απευθύνει η Θύρα 6. Αναλυτικά: «Την Κυριακή ο Παναιτωλικός μας δίνει άλλη μια μεγάλη μάχη. Η προσπάθεια για αγωνιστική υπέρβαση συνεχίζεται και μοναδικός στόχος είναι η νίκη. Καλούμε όλο τον κόσμο του Τίτορμου να γεμίσει το γήπεδο, το πέταλο και να δώσει ώθηση στην ομάδα να το πετύχει. Πριν από το παιχνίδι στις 15:00 ραντεβού στον πεζόδρομο της Καραϊσκάκη από νωρίς για pregame. Μαζευόμαστε, τραγουδάμε, ανεβάζουμε παλμό και στη συνέχεια κινούμαστε οργανωμένα με ΠΟΡΕΙΑ προς το γήπεδο. ΟΛΟΙ ΠΕΤΑΛΟ, 90 ΛΕΠΤΑ ΦΩΝΗ, ΤΑ ΚΑΣΚΟΛ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΗΜΑΙΕΣ ΜΑΣ ΨΗΛΑ!»

📢 Δημοσιεύθηκε στις 📅 12 December 2025 🕒 21:29

---

Facebook, το ψηφιακό καφενείο 7,3 εκατ. Ελλήνων: Οι αναμνήσεις, τα γκρουπ, η ενημέρωση και τα fake news, τι συζητάμε και τι μοιραζόμαστε

Λένε ότι έχει έρθει το τέλος του, ότι πεθαίνει ή ότι, έστω, έχει πιάσει αράχνες -υπονοώντας ότι αφορά μόνο τους μεγαλύτερους σε ηλικία. Είναι αλήθεια ότι η Gen Z ψυχαγωγείται κυρίως μέσω του TikTok, ωστόσο το Facebook είναι κάτι πολύ περισσότερο από ακόμα μια πλατφόρμα social media. Πρόκειται για ένα ολόκληρο ψηφιακό οικοσύστημα. Οι λειτουργίες του καλύπτουν κάθε πτυχή της ζωής μας. Είναι το ψηφιακό καφενείο μας, η εναλλακτική εφημερίδα μας, ένας χώρος ενημέρωσης, χαλάρωσης και ψυχαγωγίας, η ηλεκτρονική επικοινωνία μας με τον έξω κόσμο, με κάθε σημείο του πλανήτη, κάθε στιγμή. Κι επειδή η επικοινωνία είναι στο DNA μας, μας κέρδισε από την πρώτη στιγμή. Η εποχή της αθωότητας Πίσω, στο μακρινό 2008, οι Ελληνες πρωτοήρθαν σε επαφή με το Facebook και τις λειτουργίες του. Εκείνη την εποχή δεν έμπαινε αυτονόητα η φωτογραφία του χρήστη στο προφίλ του. Κάποιοι προτιμούσαν αυτό που σήμερα λέγεται avatar, καθώς δεν υπήρχε η εξοικείωση με τη δημόσια προβολή. Οποιος δημιουργούσε λογαριασμό έψαχνε να βρει ποιος άλλος υπάρχει εκεί, κι έτσι έγιναν τα πρώτα ψηφιακά σχολικά reunion. Οι πιο τολμηροί άρχισαν να ποστάρουν και οι φίλοι τούς παρακολουθούσαν στο feed τους με θαυμασμό. Μετά πήγαιναν στον «τοίχο» του «διπλανού» τους για να γράψουν κάτι, ή έκαναν poke - ένα «σκούντημα» για να ξεκινήσει μια διάδραση μεταξύ τους. H άλλη συνθηματική λέξη της εποχής της αθωότητας του Facebook είναι «Farmville». Ολοι είχαν ξετρελαθεί με την καλλιέργεια ψηφιακών μαρουλιών, σε μια φάρμα μερικών πράσινων τετραγωνικών στην οθόνη του υπολογιστή. Πότιζαν μανιωδώς (ακόμη και με ξυπνητήρι) αν δεν ήθελαν να δουν τα μαρούλια τους ξερά την άλλη μέρα το πρωί. Ολα αυτά στον ελεύθερο χρόνο τους βέβαια, γιατί το Facebook ήταν απαγορευμένο στα γραφεία και τους επαγγελματικούς υπολογιστές. Υπήρχε η άποψη ότι επηρέαζε την παραγωγικότητα των υπαλλήλων. Σίγουρα ήταν εξαιρετικά ελκυστικό για τους χρήστες, τόσο τότε όσο και τώρα. Τι συζητάμε, τι μοιραζόμαστε Μέσα σε περίπου δύο δεκαετίες οι Ελληνες χτίζουν στο Facebook τις ψηφιακές τους ταυτότητες. «Τα προφίλ μας εκεί γίνονται η επέκταση του εαυτού μας», σημειώνει η συγγραφέας, επικοινωνιολόγος και διδάκτορας του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ, Ελένη-Ρεβέκκα Στάιου. Και με τα προφίλ αυτά αλληλεπιδρούν με διάφορους τρόπους. Το Facebook μετατρέπεται σε ένα ψηφιακό καφενείο - έναν χώρο που ο Ελληνας αγαπά πολύ. Σταδιακά, η πλατφόρμα εξελίσσεται σε έναν ολόκληρο μικρόκοσμο. Οι ομάδες, οι επιχειρηματικές σελίδες, το marketplace, ακόμα και η καρτέλα «Αναμνήσεις» που μας γυρίζει σε στιγμές του παρελθόντος, αποτελούν καθημερινά εργαλεία. Και μέσα σε αυτό το οικοσύστημα, η επικοινωνία συνυπάρχει με τη συζήτηση, την κριτική, αλλά και τις αντιπαραθέσεις - που συχνά βέβαια φλερτάρουν με τα όρια της ρητορικής μίσους. Παρά την παγκόσμια στροφή -ιδιαίτερα του νεανικού κοινού- προς πλατφόρμες όπως το TikTok και το Instagram, το Facebook στην Ελλάδα παραμένει εξαιρετικά δημοφιλές. Οι λόγοι είναι δύο, όπως αναφέρει ο Kαμίλ Kαμιενιέτσκι, σύμβουλος Marketing και ιθύνων νους πίσω από το viral brand «Μarketing Parakalo»: «Πρώτον, το Facebook έχει κερδίσει ένα μεγάλο μερίδιο της αγοράς, μια και βρίσκεται σε αυτήν περισσότερα χρόνια και έπειτα είναι η μόνη πλατφόρμα που προσφέρει πολλά διαφορετικά είδη περιεχομένου. Κι όλα αυτά μας δίνουν μια πληθώρα ψηφιακών δωματίων και ψυχαγωγίας που άλλες πλατφόρμες δεν προσφέρουν σε τέτοιο βαθμό». Ενημέρωση vs fake news Η χρήση του Facebook ως εργαλείο ενημέρωσης είναι αναμφισβήτητη. Πιο συγκεκριμένα, το Digital News Report του 2025 από το Reuters Institute δείχνει ότι το 44% των χρηστών του Διαδικτύου στην Ελλάδα το χρησιμοποιεί ως κύρια πηγή ειδησεογραφίας, με το ποσοστό να αυξάνεται κάθε χρόνο. Ουσιαστικά, το Facebook έχει μετατραπεί από ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης σε ένα μέσο ενημέρωσης και κοινοποίησης ειδήσεων. Πολλοί χρήστες, βασίζονται στα «posts» φίλων, δημοσιεύσεις ειδησεογραφικών σελίδων και στις ανταλλαγές σχολίων, τα οποία αποτελούν την καθημερινή ροή πληροφοριών. Ωστόσο, η ίδια δυνατότητα που παρέχει άμεση ενημέρωση, επιτρέπει και τη διάδοση παραπληροφόρησης. Ψευδείς ειδήσεις, θεωρίες συνωμοσίας και ανακριβείς δημοσιεύσεις βρίσκουν γόνιμο έδαφος στην ελληνική κοινότητα, ενώ η πλατφόρμα προσπαθεί να ενισχύσει τα εργαλεία fact-checking και να περιορίσει την εξάπλωση fake news. «Δεν είναι κακό να παίρνουμε την πληροφορία από τα social media», εξηγεί η καθηγήτρια Ελένη-Ρεβέκκα Στάιου, «αρκεί να παίρνουμε παράλληλα χρόνο να ελέγχουμε την πληροφορία που μας δίνεται». «Σίγουρα υπάρχει η παραπληροφόρηση, όμως ας μην ξεχνάμε πόσο καλό έχει κάνει το συγκεκριμένο μέσο κοινωνικής δικτύωσης σε θέματα ενημέρωσης του κοινού, κοινωνικής αλληλεγγύης και προώθησης υγιών προτύπων». Groups, οι ελληνικές «γειτονιές» στο Facebook Μια από τις πιο χαρακτηριστικές όψεις της ελληνικής παρουσίας στο Facebook είναι οι ομάδες - τα γνωστά Facebook Groups. Αυτές οι κοινότητες λειτουργούν σαν σύγχρονες «γειτονιές»: μικρές κοινωνικές κυψέλες που συγκροτούνται γύρω από ενδιαφέροντα, ανάγκες ή γεωγραφικούς δεσμούς. Υπάρχουν ομάδες για γονείς που αναζητούν συμβουλές για τα παιδιά τους, για μαθητές και φοιτητές που μοιράζονται υλικό, για κατοίκους περιοχών που ανταλλάσσουν τοπικά νέα. Και φυσικά υπάρχουν και οι πιο ιδιαίτερες ελληνικές κοινότητες: ομάδες για ανθρώπους που συλλέγουν μανιτάρια, για φανατικούς των γατών, της γεωγραφίας ή του χιούμορ, για εκείνους που θέλουν να μάθουν σε ποιο σημείο της Κηφισίας έχει μπλόκο για αλκοτέστ, για όσους προσπαθούν να ξεπεράσουν μια ερωτική απογοήτευση ή νοσταλγούν τις δεκαετίες του ’80 και του ’90. Marketplace, η αγορά της διπλανής πόρτας Το Marketplace είναι το ψηφιακό παζάρι όπου συναντιούνται καθημερινές ανάγκες, ευκαιρίες και μια ιδιότυπη επιχειρηματικότητα. Από το 2016, όταν λανσαρίστηκε επίσημα στην Ελλάδα, το Marketplace έχει εξελιχθεί σε έναν από τους πιο ζωντανούς χώρους της πλατφόρμας: ένας τόπος όπου μπορείς να βρεις από έπιπλα και ηλεκτρικές συσκευές μέχρι μεταχειρισμένα αυτοκίνητα, χειροποίητα προϊόντα, βρεφικά είδη και μικρά κομμάτια ιστορίας. Ο αγοραστής βλέπει προτάσεις από τη γειτονιά του, ο πωλητής βρίσκει εύκολα ενδιαφερόμενους χωρίς μεσάζοντες, ενώ η επικοινωνία γίνεται σε πραγματικό χρόνο μέσω Messenger. Πολλοί μικροπωλητές, τεχνίτες ή επαγγελματίες το χρησιμοποιούν για να προβάλουν τη δουλειά τους χωρίς κόστος, χτίζοντας ένα αυθόρμητο, οργανικό κοινό. Για κάποιους, μάλιστα, αποτελεί το πρώτο βήμα προτού δημιουργήσουν e-shop ή επίσημη σελίδα επιχείρησης. «Αναμνήσεις», το άλμπουμ της ζωής Αν υπάρχει ένα χαρακτηριστικό που συνδέθηκε όσο λίγα με την ελληνική εμπειρία του Facebook, αυτό είναι οι «Αναμνήσεις» - εκείνη η καθημερινή υπενθύμιση που ανασύρει φωτογραφίες, check-ins, παλιά status και στιγμές από προηγούμενα χρόνια. Για πολλούς Ελληνες η λειτουργία αυτή δεν είναι απλώς μια νοσταλγική υπενθύμιση, αλλά και ένα ψηφιακό άλμπουμ γεμάτο συναισθήματα, χαμόγελα, απώλειες, γιορτές, μικρές καθημερινές ιστορίες που διαφορετικά θα είχαν χαθεί. Οι «Αναμνήσεις» καταγράφουν πώς αλλάξαμε, με ποιους μεγαλώσαμε, σε ποιες πόλεις ζήσαμε, ποιοι άνθρωποι μπήκαν ή βγήκαν από τη διαδρομή μας.Σε μια κοινωνία που αγαπά τη φωτογραφία, την αφήγηση και το μοίρασμα, δεν είναι τυχαίο ότι συχνά ξαναμοιραζόμαστε το παλιό υλικό - σαν μια μικρή πράξη αυτοαναστοχασμού, αλλά και σαν έναν τρόπο επανασύνδεσης με το παρελθόν. Είναι «μέσα» 7,3 εκατ. Ελληνες Η ακτινογραφία του Fb μέσα από στατιστικές: Το 44% το χρησιμοποιεί για ενημέρωση, οι περισσότεροι είναι 25-35 ετών Παρά την εντυπωσιακή άνοδο άλλων πλατφορμών όπως το Instagram και το TikTok, το Facebook παραμένει μέχρι σήμερα το πιο σταθερά δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης στην Ελλάδα. Τα πιο πρόσφατα δεδομένα για το 2025 δείχνουν ότι περίπου 7,3 εκατομμύρια Ελληνες χρησιμοποιούν την πλατφόρμα, αριθμός που αντιστοιχεί σε περίπου 74% του συνολικού πληθυσμού. Η διείσδυση αυτή διατηρείται σχεδόν αμετάβλητη τα τελευταία χρόνια, γεγονός που αναδεικνύει την ιδιαίτερη σχέση του ελληνικού κοινού με το μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Τα στατικά στοιχεία γύρω από τη χρήση του Facebook, όμως, παρουσιάζουν επίσης μεγάλο ενδιαφέρον: • Η πλατφόρμα αποτελεί τη βασική επιλογή για όσους θέλουν να διαβάσουν νέα online και να ενημερωθούν, με το 44% των χρηστών του Διαδικτύου να την προτιμούν, σύμφωνα με το Digital News Report του Reuters Institute. • Το Facebook κυριαρχεί ως το βασικό μέσο κοινωνικής δικτύωσης κάθε χρόνο από την εμφάνισή του στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη Focus Bari, ενώ το 1/3 των χρηστών του από το 2010 έως το 2015 το χρησιμοποιούσε για να παίζει παιχνίδια. • Το Messenger, βασικό εργαλείο της εφαρμογής για την ανταλλαγή μηνυμάτων, έχει σήμερα 5,4 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες, ενώ το 2020 ο αριθμός κυμαινόταν γύρω στα 4,3 εκατομμύρια. Η κατανομή των χρηστών ανά ηλικία • Ο μέσος Ελληνας χρήστης ανήκει στις ηλικίες 25 έως 35 ετών. • Τον Απρίλιο 2025, σύμφωνα με τη στατιστική εταιρεία NapoleonCat, 1.641.800 χρήστες ανήκαν στην ηλικία 35 έως 45 ετών. • Οι 18-24 ετών εκπροσωπούν επίσης σημαντικό ποσοστό, το 14,1%, των χρηστών τον Σεπτέμβριο 2025. Η κατανομή των χρηστών ανά φύλο • Το 2025 φαίνεται ότι υπάρχει μια ισομερής χρήση τόσο από άνδρες (50%) όσο και από γυναίκες (50%). • Αντιθέτως, οι γυναίκες φαίνεται να δείχνουν μια ελαφρώς μεγαλύτερη προτίμηση στο Instagram και το TikTok απ’ ό,τι οι άνδρες. Από τα posts και τα σχόλια στην κυριαρχία του βίντεο Πώς το TikTok και το νεανικό κοινό μεταμορφώνουν την πλατφόρμα Παρά την πολυετή κυριαρχία του, το Facebook βρίσκεται πλέον σε ένα περιβάλλον όπου ο ανταγωνισμός δεν υπήρξε ποτέ πιο έντονος. Πλατφόρμες όπως το Instagram, το TikTok και το YouTube έχουν μεταμορφώσει τις συνήθειες κατανάλωσης περιεχομένου, στρέφοντας το ενδιαφέρον -ιδίως των νεότερων χρηστών- προς το πιο γρήγορο, πιο οπτικό και πιο «άμεσο». Μέσα σε αυτό το νέο ψηφιακό τοπίο, το Facebook καλείται να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο του χωρίς να χάσει το βασικό του κοινό: τους ενήλικες και τις μεγαλύτερες ηλικίες, που εξακολουθούν να το εμπιστεύονται ως σταθερό σημείο αναφοράς στην καθημερινή τους επικοινωνία και ενημέρωση. Επιστροφή στην κοινότητα Ταυτόχρονα, η ίδια η πλατφόρμα επιχειρεί έναν συνεχή μετασχηματισμό. Επενδύει πιο δυναμικά σε βίντεο, προωθεί τa Facebook Reels ως «αντίπαλο δέος» στο TikTok και προσπαθεί να εκσυγχρονίσει την εμπειρία του χρήστη, «γιατί έχει καταλάβει ότι χάνει μεγάλο κομμάτι του νεανικού κοινού», επισημαίνει ο Καμίλ Καμιενιέτσκι. Επιπλέον, η πλατφόρμα εισήγαγε από τον Σεπτέμβριο του 2025 το Facebook content monetization, πρόγραμμα που επιτρέπει στους δημιουργούς να κερδίζουν χρήματα μέσω πληρωμών βάσει απόδοσης από διάφορες μορφές περιεχομένου, όπως Reels, βίντεο μεγάλης διάρκειας, φωτογραφίες και δημοσιεύσεις κειμένου - όπως γινόταν μέχρι προσφάτως στο YouTube. Επιπλέον, υπάρχει σε εξέλιξη μια μετάβαση από το social networking στο digital living. H Meta δεν θέλει πλέον απλώς να συνδέει ανθρώπους, αλλά να οργανώνει ολόκληρη την ψηφιακή καθημερινότητά μας. Το Facebook δεν είναι πια το μέρος που ποστάρουμε φωτογραφίες, αλλά το hub της ψηφιακής ταυτότητας: groups, marketplace, communities, μνήμες, events. Το feed παύει να είναι καθαρά κοινωνικό και γίνεται personal interest stream. Η νέα τάση του Facebook είναι video first. Οχι μόνο γιατί βλέπει το αντίπαλο TikTok να εκτοξεύεται (και να μην μπορεί να το εξαγοράσει όπως έκανε στα προηγούμενα στάδια της εξέλιξής του με άλλες πρωτοποριακές πλατφόρμες social media, όπως το Ιnstagram), αλλά και γιατί αυτή τη στιγμή ο κόσμος καταναλώνει short video περισσότερο από οτιδήποτε άλλο και αυτό είναι ένα στοιχείο που ενδυναμώνει τη στρατηγική επιλογή του Μαρκ Ζούκερμπεργκ που είναι η ενίσχυση της κοινότητας. Top 10 των ελληνικών Groups Ομάδες για σχέσεις, πληροφορίες, χιούμορ και trush περιεχόμενο Οι ομάδες αυτές έχουν πλέον μετατραπεί σε σημείο αναφοράς: εκεί όπου ο Ελληνας χρήστης ενημερώνεται, σχολιάζει, διαφωνεί, βρίσκει λύσεις ή απλώς χαλαρώνει, δημιουργώντας ένα ψηφιακό περιβάλλον με δικούς του κανόνες, ρυθμούς και συναισθηματική δυναμική. 1/ «Thank You, Next» / 683.000 ακόλουθοι Ενα από τα μεγαλύτερα και πιο ενεργά ελληνικά groups, που ξεκίνησε ως χώρος για εξομολογήσεις και συζητήσεις γύρω από σχέσεις και ραντεβού και εξελίχθηκε σε μια viral κοινότητα με καθημερινή δραστηριότητα. 2/ «Αναμνήσεις από τις δεκαετίες 1980-1990 flash back» / 541.000 ακόλουθοι Η θεματολογία του επικεντρώνεται στη νοσταλγία, τη μουσική, τα αστεία και τα memes από τις δεκαετίες ’80 και ’90, προσελκύοντας ένα ευρύ κοινό που θέλει να θυμηθεί και να σχολιάσει τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια με χιούμορ. 3/ «Η γεωγραφία είναι πολύ κουλ» / 466.000 ακόλουθοι Το συγκεκριμένο γκρουπ αφιερώνει το περιεχόμενό του σε fun facts και γεγονότα που εστιάζουν στη γεωγραφία ολόκληρου του πλανήτη Γη. Πολλοί αποκαλούν τη σελίδα ως το νέο «φαινόμενο του ελληνικού Ιντερνετ», ενώ μάλιστα οι χρήστες το αγαπούν τόσο ώστε οδήγησαν τους δημιουργούς του να ανοίξουν το πρώτο τους φυσικό κατάστημα στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης. 4/ «Η Απιστία δεν είναι Μαγκιά, είναι Αυτοταπείνωση!» / 464.000 ακόλουθοι Η κοινότητα επικεντρώνεται σε θέματα σχέσεων, προσφέροντας χώρο για ιστορίες, εμπειρίες και συζητήσεις γύρω από την καθημερινή ζωή και τις ανθρώπινες σχέσεις, με μια ροπή προς τη δραματική πλευρά των πραγμάτων. 5/ «Ομορφος Κόσμος» / 417.000 ακόλουθοι Η κοινότητα δημοσιεύει ιστορίες, κοινοποιεί ειδησεογραφικά post, memes και σχόλια για καθημερινά θέματα. 6/ «Το Γέλιο βγήκε απ’ τον Παράδεισο…» /187.600 ακόλουθοι Η ομάδα επικεντρώνεται σε χιουμοριστικά ποστ, memes και αστείες ιστορίες καθημερινότητας, προσφέροντας έναν χώρο όπου τα μέλη μπορούν να γελάσουν και να αλληλεπιδράσουν με χιούμορ και ευρηματικότητα. 7/ «Τμήμα Προσωπικού Δράματος» / 167.000 ακόλουθοι Ανθρωποι όλων των ηλικιών μοιράζονται το προσωπικό τους δράμα στις σχέσεις, στη δουλειά, στο σπίτι, στην καθημερινότητα, πάντα φυσικά με μια καθαρά σατιρική υφή. 8/ «Ξιπασμένες Νεόπλουτες του tennis club» / 146.600 ακόλουθοι Ενα ελληνικό Facebook group που επικεντρώνεται σε χιουμοριστικά posts, σάτιρα και memes σχετικά με κοινωνικές καταστάσεις, lifestyle και φυσικά τους Ελληνες νεόπλουτους του διπλανού μας tennis club. 9/ «Τσίλι Καφενείο 2025» / 137.000 ακόλουθοι Το group συνδυάζει αστείες ιστορίες και καθημερινά περιστατικά, λειτουργώντας σαν ψηφιακό καφενείο όπου τα μέλη σχολιάζουν και γελούν με τις καθημερινές καταστάσεις. Περιέχει βέβαια μεγάλες δόσεις σεξισμού και trush περιεχομένου. 10/ Σατανισμός και γάτες /113.200 ακόλουθοι Οι χρήστες μοιράζονται την αγάπη τους για τις γάτες - όχι τον σατανισμό. Αστεία βίντεο με τα κατοικίδιά τους, αναζητήσεις «γονέων» για υιοθεσία, φωτογραφίες όλο γλύκα. Πέγκυ Μπαμπάθα Επιμέλεια: Φώτης Τσιμέλας, protothema.gr

📢 Δημοσιεύθηκε στις 📅 12 December 2025 🕒 21:17

---

Ο Σύλλογος Δασκάλων Αγρινίου- Θέρμου στηρίζει τις κινητοποιήσεις των αγροτών

Ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αγρινίου – Θέρμου «Κοσμάς ο Αιτωλός» στηρίζει τις κινητοποιήσεις των αγροτών για «αξιοπρεπή εργασία, επιβίωση και δικαιοσύνη». Η ανακοίνωση: Ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αγρινίου – Θέρμου «Κοσμάς ο Αιτωλός» εκφράζει την αμέριστη στήριξη και αλληλεγγύη του στον δίκαιο αγώνα των αγροτών και κτηνοτρόφων της περιοχής μας και ολόκληρης της χώρας. Οι άνθρωποι της πρωτογενούς παραγωγής βρίσκονται αντιμέτωποι με προβλήματα που απειλούν άμεσα την εργασία και την αξιοπρέπειά τους, όπως η εκρηκτική αύξηση του κόστους παραγωγής, οι χαμηλές τιμές, οι καθυστερήσεις στις αποζημιώσεις και πληρωμές, καθώς και η απαξίωση του αγροτικού τομέα από την πολιτεία. Την ίδια στιγμή, σκάνδαλα όπως αυτό του ΟΠΕΚΕΠΕ έχουν δημιουργήσει βαθιά δυσπιστία και έχουν αφήσει χιλιάδες δικαιούχους απλήρωτους ή αδικημένους, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο έναν ήδη πιεσμένο κλάδο. Ιδιαίτερα οξυμένη είναι και η κατάσταση για τους κτηνοτρόφους, που υπέστησαν σφαγές ζωικού κεφαλαίου λόγω ευλογιάς χωρίς επαρκή μέτρα πρόληψης και χωρίς ουσιαστική κρατική στήριξη. Τα προβλήματα του πρωτογενούς τομέα δεν αφορούν μόνο τους αγρότες. Αφορούν όλη την κοινωνία, καθώς η συρρίκνωση της αγροτικής παραγωγής πλήττει τη διατροφική επάρκεια, την περιφερειακή ανάπτυξη και την ίδια τη συνοχή των τοπικών κοινωνιών. Ως εκπαιδευτικοί, γνωρίζουμε καλά ότι η υπεράσπιση της εργασιακής αξιοπρέπειας, είτε στον πρωτογενή τομέα είτε στην εκπαίδευση, αποτελεί θεμέλιο μιας δίκαιης και δημοκρατικής κοινωνίας. Στηρίζουμε τις συλλογικές αποφάσεις και κινητοποιήσεις των αγροτών και καλούμε την κυβέρνηση:  να διασφαλίσει πλήρη διαλεύκανση του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ και απόδοση ευθυνών,  να προχωρήσει σε άμεσες και δίκαιες πληρωμές όλων των δικαιούχων,  να αποζημιώσει πλήρως τους κτηνοτρόφους που επλήγησαν από τη σφαγή λόγω ευλογιάς,  και να λάβει ουσιαστικά μέτρα ενίσχυσης της πρωτογενούς παραγωγής. Η αλληλεγγύη μεταξύ των εργαζομένων της πόλης και της υπαίθρου είναι απαραίτητη για να διεκδικήσουμε μια κοινωνία που θα υπηρετεί τις ανάγκες των πολλών και όχι τα συμφέροντα των λίγων. Ως Σ.Ε.Π.Ε. Αγρινίου – Θέρμου δηλώνουμε πως στεκόμαστε στο πλευρό των αγροτών και στηρίζουμε τον αγώνα τους για αξιοπρεπή εργασία, επιβίωση και δικαιοσύνη.

📢 Δημοσιεύθηκε στις 📅 12 December 2025 🕒 21:01

---

Ενδιαφέρουσα διάλεξη στο Αγρίνιο για τη Λειψανοθήκη της Κάρας του Αγίου Ανδρέα

Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας Στο Παπαστράτειο μέγαρο Αγρινίου την Τετάρτη το βράδυ της 10^ης Δεκεμβρίου 2025,  πραγματοποιήθηκε η 2η εκδήλωση του 11ου κύκλου ομιλιών/παρουσιάσεων για την περίοδο 2025-2026, της Σχολής Τοπικής Ιστορίας και Πολιτισμού «Αθανάσιος Παλιούρας». Το  τμήμα Πνευματικών και Καλλιτεχνικών Εκδηλώσεων της Γυμναστικής Εταιρείας Αγρινίου, καλύπτει πολλές και διαφορετικές πλευρές της τοπικής αλλά και της ευρύτερης ιστορίας. Για φέτος με το ξεκίνημα της νέας σεζόν δόθηκε βάρος στον τομέα της Αρχαιολογίας. (η προηγούμενη διάλεξη είχε θέμα: «Αρχαίες πόλεις της Αιτωλίας μέσα από το φως των σωστικών ανασκαφών»). Συντονίστρια-όπως και στην πρώτη εκδήλωση-η κυρία Ευγενία Καπράλου-Γιαννούτσου, ανιψιά του Αιτωλοακαρνάνα γλύπτη Χρήστου Καπράλου. Ομιλήτρια στην εκδήλωση ήταν η Δρ. Αναστασία Κουμούση Αρχαιολόγος-Βυζαντινολόγος  Διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας,  που μίλησε στην αίθουσα διαλέξεων/θεατρικών παραστάσεων του μεγάρου με θέμα: «Η Λειψανοθήκη της Κάρας του Αγίου Ανδρέα». Η κυρία Κουμούση ξεκίνησε την ομιλία της περιγράφοντας το ιστορικό της λειψανοθήκης και εντός αυτής της Κάρας του Αγίου, προς κατατόπιση των ακροατών, καθώς η ιστορία αυτή δεν είναι ευρέως γνωστή πέρα από τους ειδήμονες και μέρος του Ιερού Κλήρου.   Γνωρίζει απόλυτα το «θέμα» της, καθώς έχει ασχοληθεί η ίδια πριν μια δεκαετία με την μελέτη της λειψανοθήκης, όταν αυτή συντηρήθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάτρας το 2015, με σκοπό να επιβεβαιωθεί  η σχέση της με τον δεσπότη Θωμά Παλαιολόγο και τα γεγονότα της εποχής, να τεκμηριωθεί η προέλευση και η χρονολόγησή της. Η ομιλήτρια δεν περιορίστηκε στο κυρίως θέμα της αλλά ανέλυσε το ιστορικό υπόβαθρο της ταραγμένης εποχής την πρώτη δεκαετία μετά την πτώση της Πόλης, καθώς και την διασταύρωση των πληροφοριών σχετικά με την «πορεία» της λειψανοθήκης από την Πάτρα μέχρι το Βατικανό. Μέσα από την πληρέστατη περιγραφή της ξεπηδούν στοιχεία άγνωστα σχετικά με την λατρεία των λειψάνων, όπως αυτή διαμορφώθηκε ανά τους αιώνες στην Ορθόδοξη και την Καθολική εκκλησία. Ακόμα άγνωστες τεχνοτροπικές λεπτομέριες για την κατασκευή των λειψανοθηκών, ανάλογα με το περιεχόμενό τους και τον τόπο κατασκευής τους. Ήταν μια σημαντική στο είδος της ομιλία και πολλοί φιλομαθείς Αγρινιώτες την εκτίμησαν και την διέδωσαν σε ανθρώπους με τους οποίους έχουν κοινά πολιτιστικά, ιστορικά και θρησκευτικά ενδιαφέροντα. Κάποιοι πάλι έχασαν την σπάνια αυτή ευκαιρία, γιατί σε μια μεγάλη πόλη όπως το Αγρίνιο μερικές φορές συμπίπτουν την ίδια ώρα εκδηλώσεις σε διαφορετικούς χώρους. Για όλους αυτούς που δεν ήταν οι «τυχεροί» να παρακολουθήσουν την διάλεξη της Δρ. Αναστασίας Κουμούση, αλλά και για κάθε ιστορικό-και όχι μόνο-ερευνητή, η ομιλήτρια παραχώρησε ευγενώς την επιμελή εργασία της για δημοσίευση, η οποία ακολουθεί στο τέλος του κειμένου. Να πούμε εδώ ότι κατά την διάρκεια της διάλεξης, στην οθόνη επί της σκηνής προβαλλόταν σπάνιες εικόνες και φωτογραφίες από πίνακες, λειψανοθήκες όλων των ειδών και φυσικά αυτής του Αγίου Ανδρέα. Με το πέρας της ομιλίας της Δρ. Αναστασίας Κουμούση, ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός ο οποίος παρακολούθησε με προσήλωση και ενδιαφέρον την ομιλία, απηύθυνε τον χαιρετισμό του στην εκδήλωση, συγχαίροντας τους διοργανωτές για την προσπάθειά τους, που σκοπό έχει να διασώσει το πολιτιστικό και ιστορικό απόθεμα αυτού του τόπου. Συνέχισε με τα λόγια: «Άκουσα κι εγώ με πολύ ενδιαφέρον την ιστορία της Ιεράς λειψανοθήκης, ομολογουμένως δεν την γνώριζα, είχα κι εγώ όπως ίσως και κάποιοι, ιχνογραφικά αποσπάσματα από την  μεγαλειώδη τελετή της παράδοσης, της επιστροφής μάλλον, της Κάρας του Αγίου Ανδρέα στην πόλη του (Πάτρα) το 1964, την υποδέχθηκε ο τότε Μητροπολίτης Πατρών Κωνσταντίνος με τον Πρωτοσύγκελο Θεόκλητο Αβραντινή ο οποίος τον επόμενο χρόνο το 1965 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας». (40 χρόνια Μητροπολίτης, ο μακροβιότερος τους τελευταίους 17 αιώνες στην Αιτωλοακαρνανία, πέρασε στην Αιωνιότητα στις 12 Φεβρουαρίου του 2007) Ο Σεβασμιώτατος αναφέρθηκε στην ιστορία της μεταφοράς της Κάρας του Αγίου, από τον Θωμά Παλαιολόγο στην Ρώμη και την πράξη αυτή την ένταξε μέσα στο σχέδιο του Θεού, για την διάσωση των Ιερών Λειψάνων. Συνέχισε με τα λόγια: «Αν καθίσει και αποκωδικοποιήσει κανείς τα γεγονότα, συνειδητοποιεί ότι ίσως να διακόνησε ο Θωμάς Παλαιολόγος την διάσωση της Κάρας του Αγίου Ανδρέα, η οποία μπορεί και να είχε καταστραφεί αν δεν έφευγε από την Πάτρα πριν την κατάληψή της από τους Μωαμεθανούς». Μίλησε ο Σεβασμιώτατος για την άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους και την αρπαγή πολλών Ιερών Λειψάνων και έργων τέχνης που μετέφεραν στην Δύση.   Δυστυχώς δεν επεστράφησαν ποτέ, η επανακομιδή της Ιεράς Κάρας του Αγίου Ανδρέα είναι μία από τις εξαιρέσεις.   Δοξάζουμε τον θεό-συνέχισε-για την επιστροφή του Αγίου στην πόλη που μαρτύρησε. Απευθυνόμενος στην Δρ. Αναστασία Κουμούση, την ευχαρίστησε πάρα πολύ για τον κόπο που έκανε να διερευνήσει συνολικά όλη αυτή την διαδρομή, (της Κάρας), είναι-τόνισε-πάρα πολύ σημαντικό αυτό, καθώς και να μας αποκαλύψετε πολλές πτυχές αυτού του Ιερού αντικειμένου που δεν έχει μόνο Εκκλησιαστική αξία αλλά και αρχαιολογική και καλλιτεχνική αξία. Έκλεισε ευχαριστώντας την κυρία Κουμούση και εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη όλων για την διάλεξή της. Η ομιλήτρια απευθυνόμενη στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη αναφέρθηκε στην «περιπέτεια» της Κάρας του Αγίου Ανδρέα της οποίας η αυθεντικότητα δεν αμφισβητείται. Ο Πρόεδρος της Γ.Ε.Α. κύριος Ανδρέας Μπρέσιακας, ευχαρίστησε την κυρία Κουμούση η οποία με την γνώση της, την εμπειρία της και την επιστημονική της κατάρτιση πραγματοποίησε μια εξαιρετική εισήγηση, αναδεικνύοντας γνωστές αλλά και άγνωστες πτυχές ενός ιστορικού θέματος με Θεολογικές προεκτάσεις. Συνεχάρη ο Πρόεδρος και τα μέλη της επιτροπής της τοπικής ιστορίας «Αθανάσιος Παλιούρας» που είχαν την ιδέα της διοργάνωσης αυτής της εκδήλωσης. Ευχαρίστησε στην συνέχεια τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνό που τίμησε την εκδήλωση της Γυμναστικής Εταιρείας Αγρινίου με την παρουσία του. Ο κύριος Μπρέσιακας επέδωσε μία ανθοδέσμη και ένα ενθύμιο (βιβλίο) του Αγρινίου στην κυρία Κουμούση. Η συντονίστρια κυρία  Ευγενία Καπράλου-Γιαννούτσου ανακοίνωσε την επόμενη διάλεξη που θα πραγματοποιηθεί στον ίδιο χώρο και ώρα, στις 28 Ιανουαρίου 2026, με ομιλητή τον ομότιμο καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κ. Παναγιώτη Τουρνικιώτη, με θέμα ομιλίας: «Το Αγρίνιο, ο Παπαστράτος και η μοντέρνα αρχιτεκτονική» Η Γ.Ε.Α. θα συνεχίσει την παράδοση, προγραμματίζοντας ομιλητές από τον Πανεπιστημιακό χώρο, επιδιώκοντας να προβάλλει την σε βάθος χιλιετιών ιστορία του τόπου και της ευρύτερης περιοχής. Υπάρχουν αμέτρητα σημεία με αρχαία κάστρα στην Αιτωλία και Ακαρνανία, πολλά γνωστά αλλά και πολλά που περιμένουν να έρθουν σιγά-σιγά στο φως. Όταν τα νέα ευρήματα μελετηθούν από τους ειδικούς επιστήμονες, θα εμπλουτίσουν κατά πολύ την τοπική-και όχι μόνο-ιστορία. ---------------------ο-------------------- Ακολουθεί η ομιλία της Δρ. Αναστασίας Κουμούση Η  ΛΕΙΨΑΝΟΘΗΚΗ  ΤΗΣ  ΚΑΡΑΣ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ  ΑΝΔΡΕΑ Ο Απόστολος Ανδρέας μαρτύρησε και τάφηκε στην Πάτρα το πιθανότερον επί Νέρωνος, την έβδομη δεκαετία του 1^ου μ. Χ. αιώνα. Τα λείψανά του φυλάσσονταν στον παράλιο ναό που ιδρύθηκε στον χώρο του μαρτυρίου του, μέχρι τα μέσα περίπου του 4^ου αιώνα, όταν τμήμα τους μεταφέρθηκε και τοποθετήθηκε στο ναό των Αγίων Αποστόλων Κωνσταντινούπολης, ενώ η Κάρα φαίνεται ότι παρέμεινε στην Πάτρα έως τα μέσα του 15^ου αιώνα, φυλασσόμενη στον  ομώνυμο ναό, όταν ο Δεσπότης Θωμάς Παλαιολόγος την μετέφερε στη Ρώμη. Το 1964 ο Πάπας Παύλος ΣΤ’ έκανε δεκτό αίτημα των εκκλησιαστικών αρχών της Πάτρας και αντιπροσωπεία του Βατικανού με επικεφαλής τον καρδινάλιο Μπέα, επέστρεψε την Κάρα του Αποστόλου στην πόλη μέσα στην λειψανοθήκη με την οποία αυτή είχε παραδοθεί το 1462 από τον Θωμά Παλαιολόγο στον Πίο Β’ Τα παπικά έγγραφα  που συνόδευαν την Κάρα πιστοποιούσαν την αυθεντικότητα τόσο του λειψάνου, όσο και της λειψανοθήκης και είναι σημαντικά από ιστορική και καλλιτεχνική άποψη. Πρόκειται για περγαμηνά χειρόγραφα στην ελληνική και λατινική με περίτεχνη διακόσμηση. Η λειψανοθήκη της Κάρας του αγίου Ανδρέα, χωρίς ποτέ να έχει γίνει αντικείμενο επιστημονικής μελέτης, ούτε καν συντήρησης, είχε χαρακτηριστεί ατεκμηρίωτα την εποχή της επανακομιδής ως «ολόχρυση, βυζαντινή, προεικονομαχικής περιόδου χρονολογούμενη τον 7^ο αι.» (Αρ. Πανώτης) και ως βυζαντινής παράδοσης αναφέρεται έκτοτε.  Με την ευκαιρία της Έκθεσης «Η ΤΩΝ ΠΑΤΡΕΩΝ ΣΕ ΠΟΛΙΣ. Η Πάτρα του Αποστόλου Ανδρέα από την έλευσή του έως την επιστροφή της Κάρας» που διοργάνωσε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών το 2015 η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας, στο πλαίσιο των Πρωτοκλητείων, η λειψανοθήκη συντηρήθηκε και απετέλεσε αντικείμενο μελέτης από την ομιλούσα, με σκοπό να επιβεβαιωθεί  η σχέση της με τον δεσπότη Θωμά Παλαιολόγο και τα γεγονότα της εποχής, να τεκμηριωθεί η προέλευση και η χρονολόγησή της.        Πριν προχωρήσω να σας «βάλω» στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής (τα γεγονότα που θα σας παρουσιάσω σήμερα έπονται της Άλωσης-2 χρόνια αργότερα) μιλώντας και για τον Θωμά Παλαιολόγο. Ο Θωμάς  ήταν ο μικρότερος αδελφός του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Ο Δημήτριος επίσης αδελφός τους. Πάντα είχαν κακές σχέσεις μεταξύ τους που κατέληξαν σε δυο εμφύλιους πολέμους στα χρόνια λίγο πριν την Άλωση. Γνωρίζουμε ότι ο Δημήτριος και ο Θωμάς είχαν διαφορετικούς ιδεολογικούς προσανατολισμούς και ήταν ισχυροί ανταγωνιστές. Ανθενωτικός και τουρκόφιλος ο πρώτος, υποστηρικτής της ένωσης των εκκλησιών και λατινόφιλος ο δεύτερος. Για αυτό τον λόγο ο Κωνσταντίνος αμέσως μετά τη στέψη του [1449] και προκειμένου να αποτραπούν εμφύλιες διαμάχες, τούς όρισε από κοινού δεσπότες στον Μοριά με διακεκριμένες περιοχές ευθύνης. Ο Δημήτριος διοικούσε το νοτιοανατολικό τμήμα του Δεσποτάτου με έδρα τον Μυστρά και ο Θωμάς το βορειοδυτικό με έδρα την Πάτρα και την Γλαρέντζα. Παρ’ όλα αυτά, οι αδελφοί Παλαιολόγοι ενεπλάκησαν αμέσως σε δυο εμφύλιες διαμάχες (1449-1450 ο πρώτος εμφύλιος, 1451 ο δεύτερος). Ανάμεσα στους εμφύλιους να θυμίσω ότι ανακαίνισαν την Παλαιά Μονή Ταξιαρχών Αιγιαλείας, όπου, κατά παραγγελία τους, απεικονίστηκε και η προσωπογραφία του αδελφού τους αυτοκράτορα ΚΠ. Σύμφωνα λοιπόν με το Σύντομον Χρονικόν του ιστορικού-φίλου και συμπολεμιστή του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, Γεωργίου Σφραντζή, το 1460 ο λατινόφιλος δεσπότης του Μυστρά Θωμάς Παλαιολόγος, μικρότερος γιός του Μανουήλ Β’ και αδελφός του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου, αδυνατώντας να αντιμετωπίσει την επέλαση των Οθωμανών στην Πελοπόννησο, κατέφυγε στην Ιταλία έχοντας μαζί του την Κάρα του αποστόλου με σκοπό να την δωρίσει στον πάπα Πίο Β’ προκειμένου αυτός να τον στηρίξει οικονομικά και πολιτικά για να ανακτήσει την εξουσία. Ο Πίος Β’, κατά κόσμον Enea Silvio Piccolomini, υπήρξε επιφανής πάπας και διαπρεπής λόγιος. Είχε πολιτικό σχέδιο να ηγηθεί μιας νέας Σταυροφορίας των χριστιανών της Δύσης κατά των Οθωμανών. Η φυγή του Θωμά Παλαιολόγου στην Ιταλία εξυπηρετούσε αυτόν τον σχεδιασμό, η δε απόκτηση της Κάρας του Πρωτοκλήτου, ένα δώρο φορτισμένο με υψηλό συμβολισμό, πέραν της θρησκευτικής σημασίας, θα απέφερε αίγλη πολιτική στον Ποντίφηκα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Πίος στο αυτοβιογραφικό έργο του Commentarii, που αποτελεί αξιόπιστη πηγή για την άφιξη και τη παραμονή του Θωμά Παλαιολόγου στην Ιταλία,  ο δεσπότης μετέφερε την Κάρα  «Διότι δεν ήθελε να εγκαταλείψει στους εχθρούς έναν τόσο πολύτιμο θησαυρό». Συνδυάζοντας τις πληροφορίες που δίνουν το Χρονικόν του Σφραντζή και τα Commentarii του πάπα Πίου Β’ μπορούμε με σχετική ασφάλεια να παρακολουθήσουμε το ταξίδι του Θωμά Παλαιολόγου, τη χρονική διάρκεια και τους σταθμούς του. Ο δεσπότης εγκαταλείπει το τελευταίο του προπύργιο την Καλαμάτα, ζητώντας καταφύγιο σε ενετικό έδαφος (Ναυαρίνο) και στη συνέχεια, με πλοία που του παραχώρησαν οι ενετικές αρχές, φεύγει από το Πόρτο Λόγγο (νήσος Σαπιέντζα), παραπλέει τις δυτικές ακτές της Πελοποννήσου, κάνει στάση στην Λευκάδα και φτάνει στους Κορυφούς (Κέρκυρα) στις 28/7/1460, όπου σύντομα τον ακολουθεί ο Σφραντζής. Ο Πίος μνημονεύει ότι στην πορεία του ο Θωμάς σταμάτησε στην Πάτρα απ’ όπου πήρε την Κάρα του αποστόλου Ανδρέα, γεγονός που θεωρούν δεδομένο όσοι μελετητές (Ronchey, Σαράντη) έχουν ασχοληθεί με το θέμα. Ο Σφραντζής όμως δεν αναφέρει στάση στην Πάτρα και αυτό είναι λογικό καθώς η πόλη είχε παραδοθεί στον Μωάμεθ Β’ ήδη από την άνοιξη του 1458 και οι προσπάθειες του δεσπότη να την ελευθερώσει απέτυχαν. Έχω διαφορετική άποψη και έχω υποστηρίξει ότι ο Θωμάς,  όσο η Πάτρα βρισκόταν ακόμη στον έλεγχό του αλλά ταυτόχρονα ο κίνδυνος της πτώσης της ήταν ορατός, ήδη το 1446 ο Μουράτ Β’ είχε καταλάβει και πυρπολήσει την κάτω πόλη δηλαδή πριν το 1458, πρέπει να είχε απομακρύνει την Κάρα από την πόλη. Η πολύ μεταγενέστερη των γεγονότων πληροφορία του κροάτη χρονογράφου του 17^ου  αιώνα Giovanni di Marino Gondola ότι ο Θωμάς έστειλε το 1459 την Κάρα στην Ragusa (σήμερα Dubrovnik) με τον πρεσβευτή του Giovanni Cerva για να τη διασώσει από τους Οθωμανούς, χωρίς να παραδίδεται από άλλη πηγή, συνηγορεί στην παραπάνω άποψη και εξηγεί τη σιγή του Σφραντζή  . Ο Θωμάς θα παραμείνει στην Κέρκυρα σχεδόν τέσσερεις μήνες και στις 16/11/1460 φεύγει με ένα «κορυφιατικόν καραβόπουλον» για τον Αγκώνα (Ancona), όπου φτάνει στις αρχές του 1461. Ήταν ένα μακρύ και δύσκολο ταξίδι εξ αιτίας κυρίως των χειμερινών τρικυμιών στην Αδριατική που ανάγκαζαν προφανώς το πλοίο του να καταφεύγει σε ασφαλή λιμάνια. Αυτά τα αγκυροβόλια βρίσκονταν στις ακτές της Δαλματίας, στα ανοιχτά των οποίων γινόταν η συνήθης ρότα των πλοίων ήδη από την αρχαιότητα. Από την Κέρκυρα τα καράβια είτε κατευθύνονταν απευθείας στα παράλια της Απουλίας, είτε έπλεαν παράλληλα με τις ακτές της Ηπείρου και της Δαλματίας έως το Zadar και από εκεί διέπλεαν στον Αγκώνα. Ο Θωμάς ακολούθησε το δεύτερο δρομολόγιο και προτίμησε να πλεύσει κοντά στις δαλματικές ακτογραμμές, στα λιμάνια της οποίας μπορούσε να αγκυροβολήσει, όπως έκανε στη φιλική του Ragusa, ανεξάρτητη πόλη-κράτος και σημαντικότερο λιμάνι της Δαλματίας.            Πράγματι, σύμφωνα με τον ραγουζαίο χρονογράφο Giacomo Luccari, που αφηγείται τα γεγονότα το 1605, ο Θωμάς σταμάτησε στην ακμάζουσα πόλη και εξέθεσε σε λαϊκό προσκύνημα την Κάρα του αγίου Ανδρέα «μέσα σε ένα χρυσό δίσκο/λεκάνη». Η πληροφορία αυτή επιτρέπει να συμπεράνουμε ότι το ιερό λείψανο φυλασσόταν ακόμη σε ένα ανοιχτό σκεύος, το οποίο επ’ουδενί παραπέμπει σε ανθρωπόμορφη λειψανοθήκη που γνωρίζουμε. Από την Ragusa ο Θωμάς πλέει στον Αγκώνα, όπου τον υποδέχεται ο καρδινάλιος Alessandro Oliva που θα συνοδεύσει την Κάρα στην οχυρωμένη πόλη  Narni. Εκεί το ιερό λείψανο θα παραμείνει  περισσότερο από ένα χρόνο, έως ότου λήξουν οι συγκρούσεις στα περίχωρα της Ρώμης των συμμάχων του Πάπα με τους εχθρούς του και καταστεί η μεταφορά του ασφαλής. Ο Θωμάς έφτασε στη Ρώμη στις 7/3/1461  χωρίς την Κάρα. Το ιερό λείψανο παραδόθηκε τελικά στον Πάπα σε λαμπρή τελετή, στην γέφυρα Milvio  παρουσία του καρδινάλιου Βησσαρίωνα, στις 12 Απριλίου 1462 και δυο χρόνια αργότερα, η Kάρα - μικρό οστό από κρανίο - τοποθετήθηκε στη βασιλική του Αγίου Πέτρου μέσα σε νέα όμως λειψανοθήκη, την οποία ο Πάπας παρήγγειλε στον φλωρεντινό γλύπτη και χρυσοχόο Simone di Giovanni Ghini.  Ο Πίος έστειλε την λειψανοθήκη  με την οποία ο Θωμάς Παλαιολόγος είχε μεταφέρει την Kάρα στην Ιταλία, στην γενέτειρά του Pienza. με τμήμα της σιαγώνας του αποστόλου. Εκεί παρέμεινε έως το 1964 οπότε επεστράφη στην Πάτρα. Στη θέση της στο επισκοπικό μέγαρο [μουσείο] της Pienza, ο Πάπας Παύλος ΣΤ’ απέστειλε τη λειψανοθήκη της Κάρας του Αποστόλου που είχε κατασκευάσει ο Simone di Giovanni Ghini. Εκεί εκτίθεται έως σήμερα. Πέραν όμως των πληροφοριών που δίνουν οι γραπτές πηγές, υπάρχουν και εικαστικές απεικονίσεις των γεγονότων που σχετίζονται με την μεταφορά της Κάρας του Πρωτοκλήτου και οι οποίες επιβεβαιώνουν την μορφή της λειψανοθήκης, μέσα στην οποία παραδόθηκε στον Πάπα (δηλ. ανθρωπόμορφη). Η πρώτη μαρτυρία έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί είναι σχεδόν σύγχρονη με τα γεγονότα, καθώς προέρχεται από το ταφικό μνημείο του Πίου στο ναό  San Andrea della Valle στη Ρώμη, κατασκευασμένο από τον Paolo Romano κατά τα έτη 1465-1470.  Σε αυτό ο Πάπας εικονίζεται να παραλαμβάνει από τον Βησσαρίωνα την Κάρα, μέσα σε μια ανθρωπόμορφη λειψανοθήκη, ενώ στο δεξί άκρο της ανάγλυφης παράστασης,  ο ευθυτενής άρχοντας με το χαρακτηριστικό καπέλο έχει ταυτιστεί με τον Θωμά Παλαιολόγο. Η δεύτερη μαρτυρία χρονολογείται έναν αιώνα αργότερα, όταν το 1583 o φλαμανδός ζωγράφος Bernard Rantwyck κατά παραγγελία του επισκόπου Francesco Maria Piccolomini, απόγονου του  Πίου B’, αποτυπώνει σε πέντε πίνακες το ταξίδι της Κάρας από την Πάτρα στη Ρώμη, ακολουθώντας πιστά την περιγραφή των γεγονότων από τα Commentarii του Πάπα. Οι πίνακες διακοσμούσαν το, αφιερωμένο στον απόστολο Ανδρέα, παρεκκλήσι της οικογένειας Piccolomini στη Σιένα.  Στον πρώτο πίνακα απεικονίζεται ο Θωμάς να αναχωρεί από το λιμάνι της Πάτρας κρατώντας την  λειψανοθήκη.  Στον δεύτερο, η άφιξη στον Αγκώνα και η παραλαβή της από τον καρδινάλιο Alessandro Oliva, στον τρίτο πίνακα, η μεταφορά της από την οχυρωμένη Νάρνη στη Ρώμη συνοδεία τριών καρδιναλίων, μεταξύ των οποίων και ο Βησσαρίων, στον τέταρτο, η υποδοχή από τον Πάπα στη γέφυρα Milvio και στον τελευταίο,  η εν πομπή είσοδος του λειψάνου στη Ρώμη. Σε όλους τους πίνακες η λειψανοθήκη της Κάρας είναι ανθρωπόμορφη και χρυσή. Πρόκειται για την λειψανοθήκη που υπήρχε στο επισκοπικό μέγαρο της Pienza και προφανώς αντέγραψε ο Rantwyck, υποθέτοντας ότι μέσα σε αυτή ξεκίνησαν το ταξίδι τους τα ιερά λείψανα από την Πάτρα.          Σε αυτό το σημείο είναι απαραίτητη μια σύντομη αναφορά στη λατρεία των λειψάνων και πως διαμορφώθηκε στην Ανατολή [βυζαντινή αυτοκρατορία], αλλά  και στη Δύση.          Η διάδοση της λατρείας των λειψάνων ήδη από τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες είχε σαν αποτέλεσμα να γενικευτεί η χρήση των λειψανοθηκών στην λατρευτική πρακτική τόσο της ανατολικής όσο και της δυτικής Εκκλησίας. Τα λείψανα προσέδιδαν κύρος στον κάτοχό τους, γι αυτό τον λόγο κοσμικοί και εκκλησιαστικοί άρχοντες επεδίωκαν να τα αποκτήσουν. Με τις λειψανοθήκες τιμούσαν, προστάτευαν και μετέφεραν τα ιερά λείψανα. Κατασκευασμένες με πολύτιμα υλικά αποτέλεσαν σημαντικό τμήμα της καλλιτεχνικής παραγωγής του Μεσαίωνα. Η πρωιμότερη μορφή των λειψανοθηκών ήταν αυτή των κιβωτιδίων,  με επίπεδο ή συχνότερα πυραμιδοειδές κάλυμμα που παραπέμπει σε σαρκοφάγο. Στη λατινική Δύση οι λειψανοθήκες γνωρίζουν διαφορετική μορφολογική εξέλιξη. Μεγάλη διάδοση γνωρίζουν οι λεγόμενες ομιλούσες λειψανοθήκες  (πρωιμότερο σωζόμενο παράδειγμα θεωρείται το αλτάριο με το πέλμα του αγίου Ανδρέα (Καθεδρικός ναός, Trier, π. 977) αυτές δηλαδή που αποκτούν το σχήμα του μέρους του σώματος που εμπεριείχαν (κάρα, βραχίονας, παλάμη, πέλμα, κνήμη) μεταδίδοντας με αυτόν τον τρόπο άμεσα στους πιστούς το μήνυμα του περιεχομένου τους. Ο ανθρωπόμορφος τύπος λειψανοθήκης, όπως προκύπτει από τις πηγές, δημιουργήθηκε στην νότια Γαλλία το τελευταίο τέταρτο του 9^ου αιώνα, όπου το παλαιότερο σήμερα σωζόμενο παράδειγμα ανάγεται στα τέλη του 9^ου/αρχές 10^ου αιώνα (αγαλματίδιο-λειψανοθήκη με ολόσωμη μορφή της αγίας Foy, Αββαείο της Conques). Κατά τον 12^ον αιώνα τα παραδείγματα των ανθρωπόμορφων λειψανοθηκών εκτός από την Γαλλία κάνουν την εμφάνισή τους στην Ιταλία και τη Γερμανία. Διακρίνονται δυο τύποι:  είτε ημίσωμη απεικόνιση των αγίων, είτε μόνο η κεφαλή τους στηριγμένη σε κωνικό λαιμό ή σπανιότερα αλτάριο φορητή αγία τράπεζα. Η γενικότερη αύξηση της παραγωγής λειψανοθηκών στη Δύση έχει συνδεθεί με τη λεηλασία της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους και την επακόλουθη μεταφορά στη Δύση μεγάλου αριθμού ιερών λειψάνων, που είχε σαν αποτέλεσμα, λόγω ζήτησης, την ανάπτυξη του εμπορίου τους. Η Λειψανοθήκη της Κάρας του Αποστόλου Αντρέα είναι μια ομιλούσα λειψανοθήκη, ένα έργο που ανήκει στη δυτική μεσαιωνική καλλιτεχνική παράδοση, όχι μόνο σαν θρησκευτική λειτουργική πρακτική, αλλά και σαν μορφολογία. Eίναι κατασκευασμένη από επιχρυσωμένο (Χρυσός 24κ. Από το ίδιο κράμα είναι κατασκευασμένος και ο κορμός παρά το διαφορετικό του χρώμα που οφείλεται στη μείωση της επιχρύσωσης, προφανώς εξ αιτίας των αγγιγμάτων των πιστών και τον επακόλουθο καθαρισμό) άργυρο, όπως η συντριπτική πλειοψηφία αυτού του είδους των μεσαιωνικών λειψανοθηκών, με την τεχνική repoussé (σφυρήλατη). Στο εσωτερικό, όπως φανερώνουν τα ίχνη (πίσω 3 καρφιά), υπήρχε ξύλινος πυρήνας, υποδοχέας του λειψάνου. Πρόκειται για γνωστή κατασκευαστική πρακτική που χρησιμοποιείται σε μεταλλικά εκκλησιαστικά αντικείμενα και γνωρίζει ευρεία εφαρμογή στις λειψανοθήκες από το τέλος του 12oυ/αρχές 13ου αιώνα (Χαρακτηριστικοί οι ξύλινοι πυρήνες των λειψανοθηκών των αγίων Εustace (British Museum)  και Aredius/Yrieix  (MET), καθώς ο ξύλινος πυρήνας βοηθούσε στη διατήρηση του σχήματος της λειψανοθήκης, το λεπτό μέταλλο της οποίας ήταν εύκολο να λυγίσει αν πιεζόταν. Η λειψανοθήκη (Διαστάσεις: συνολικό ύψος 36,5εκ. (κεφαλή 28εκ), κορμός 33,2εκ x 12εκ x 8,5εκ.) αποτελείται από τρία τεμάχια:  τον χαμηλό κορμό που «κόβεται» κάτω από τους ώμους και τα δυο τμήματα της κεφαλής. Η κεφαλή ανοίγει κατά την κατακόρυφη έννοια και διαχωρίζεται σε δυο τμήματα, στο πρόσωπο και το κρανίο, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με έξι ορειχάλκινους στροφείς, τοποθετημένους πίσω από τα αυτιά και στην κορυφή του κρανίου. Εισχωρεί στον κορμό και βιδώνεται με εννέα βίδες στην περιοχή του αυχένα. Στην κορυφή του κρανίου υπάρχει ορθογώνια θυρίδα απ’ όπου ήταν ορατό το ιερό λείψανο. Δεν υπάρχουν μεταγενέστερες προσθήκες και αλλοιώσεις. Η μορφή του αποστόλου αποδίδεται κατ’ ενώπιον, με τη γενειάδα να καλύπτει τον λαιμό. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου αποδίδονται με δυο τεχνικές: σφυρήλατα και εγχάρακτα. Στο μακρόστενο πρόσωπο που στενεύει αισθητά προς τα κάτω, χαράσσονται τα αμυγδαλωτά μάτια με στρογγυλές κόρες και λεπτές κοντές βλεφαρίδες.Η δήλωση των μαλλιών περιορίζεται σε δυο καμπυλόγραμμα τμήματα πάνω από το χαμηλό μέτωπο, χωρίς να καλύπτεται ολόκληρο το κρανίο, το πίσω μέρος του οποίου αποδίδεται χωρίς μαλλιά. Το τελευταίο σπάνιο χαρακτηριστικό μπορεί να ερμηνευτεί μόνο από την ύπαρξη αντίστοιχου προτύπου.          Τεχνοτροπικά την λειψανοθήκη διακρίνει έντονη σχηματοποίηση στη διαπραγμάτευση της τριχοφυΐας και των συνοπτικά αποδοσμένων χαρακτηριστικών. Η φυσιογνωμία του αποστόλου είναι αυστηρή και απαθής, σαν προσωπείο. Το χαμηλό ανάγλυφο επιτείνει αυτή την εντύπωση. Την ίδια αντίληψη με μορφές ανέκφραστες, αυστηρές και άκαμπτες εκφράζουν, ανεξαρτήτως του τόπου κατασκευής τους, στη γοτθική μεταλλοτεχνία του 13^ου και του 14^ου αιώνα οι ανθρωπόμορφες λειψανοθήκες, έργα ταυτόχρονα γλυπτικής και μεταλλοτεχνίας. Από το δεύτερο μισό του 14^ου αιώνα όμως μια νέα αντίληψη εμφανίζεται στην απόδοση των μορφών των λειψανοθηκών: τα πρόσωπα αποκτούν εξατομικευμένα χαρακτηριστικά, έκφραση συχνά βασανισμένη, με ρυτίδες στα μέτωπα, ενώ τα μαλλιά και οι γενειάδες αποδίδονται με τρόπο φυσιοκρατικό.  Η ρεαλιστική αυτή τάση κυριαρχεί τον 15^ον αιώνα προαναγγέλλοντας τα χαρακτηριστικά της αναγεννησιακής τέχνης και δημιουργώντας πραγματικά πορτραίτα.  (Χαρακτηριστική η λειψανοθήκη αγ. Rossore, έργο του Donatello). Στη συνέχεια των παραπάνω διαπιστώνουμε ότι τα μορφολογικά-κατασκευαστικά και τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά της λειψανοθήκης του αποστόλου Ανδρέα έχουν έντονες ομοιότητες με δυο διακριτές ομάδες λειψανοθηκών: Α. Η πρώτη αφορά σε αντίστοιχα έργα της ιταλικής μεταλλοτεχνίας του 14^ου και ιδίως του 15^ου αιώνα. Συγκεκριμένα, τα κοινά στοιχεία είναι ο απλός χαμηλός κορμός  // ο τρόπος που άνοιγε  η λειψανοθήκη προκειμένου να είναι ορατά τα ιερά λείψανα // ο τρόπος απόδοσης των χαρακτηριστικών των αγίων που παραπέμπει σε προσωπείο με ιδιαίτερη έμφαση στα μάτια. Αξίζει να επισημανθεί η μεγάλη ομοιότητα της λειψανοθήκης που παρουσιάζουμε με αυτή του αγίου Teobaldo ακριβώς χρονολογημένη (χαμηλό αδιακόσμητο μπούστο, σχήμα κεφαλής, σχηματοποιημένα χαρακτηριστικά, κρανίο χωρίς τριχοφυΐα,  κατακόρυφο άνοιγμα λειψανοθήκης και όμοια θυρίδα στην κορυφή). Εκτός όμως από τις ιταλικές λειψανοθήκες, η λειψανοθήκη της Κάρας του αποστόλου Ανδρέα παρουσιάζει ουσιαστικές ομοιότητες με μια Β. δεύτερη ομάδα λειψανοθηκών του 14^ου - πρώτου μισού 15^ου αιώνα, δαλματικής προέλευσης, οι οποίες εντάσσονται στην ίδια «αρχαΐζουσα» τεχνοτροπική τάση, με πλησιέστερες αυτές που εκτίθενται στη Μονή Βενεδικτίνων Αγίας Μαρίας στο Zadar: πάπα Συλβέστρου (1367). Σε ορισμένες δαλματικές λειψανοθήκες που χρονολογούνται στο δεύτερο μισό 14^ου αιώνα, εντοπίζουμε ακόμη και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της λειψανοθήκης του αγίου Ανδρέα (έλλειψη τριχοφυΐας στο κρανίο και ύπαρξη βλεφαρίδων). Θα πρέπει να σταθούμε όμως στην περίπτωση της λειψανοθήκης του πάπα Συλβέστρου και οι μεγάλες ομοιότητές της με την λειψανοθήκη του Πρωτοκλήτου (ανέκφραστο μακρόστενο πρόσωπο πλατύτερο στο πάνω μέρος που στενεύει προς τα κάτω, χαμηλό ανάγλυφο, κρανίο χωρίς τριχοφυΐα, εγχάρακτες κόρες οφθαλμών, αυτιά μεγάλα σχηματοποιημένα, ύπαρξη ξύλινου εσωτερικού υποδοχέα του λειψάνου και  άνοιγμα στην κορυφή για τη θέασή του). Αυτές οι ομοιότητες επιτρέπουν την υπόθεση ότι οι δυο λειψανοθήκες ανάγονται σε κοινό πρότυπο.           Η εντυπωσιακή ομοιότητα ως προς την μορφολογία, την τεχνοτροπία και τα κατασκευαστικά χαρακτηριστικά, που διαπιστώνεται, όπως είδαμε προηγουμένως, ανάμεσα στην λειψανοθήκη του αγίου Ανδρέα και σε ιταλικές λειψανοθήκες του 15^ου αι. και δαλματικές 14^ου αι., οδηγεί στην υπόθεση ότι το κοινό πρότυπο όλων αυτών των έργων ανάγεται στο δεύτερο μισό 14^ου αιώνα και ήταν ιταλικής προέλευσης. Η ανάλυση των χαρακτηριστικών της λειψανοθήκης του αποστόλου Ανδρέα και τα πλησιέστερα παράλληλα που μόλις αναφέρθηκαν, επιτρέπουν την χρονολόγησή της στα μέσα του 15^ου αιώνα, συγχρόνως δηλαδή με τα ιστορικά γεγονότα με τα οποία συνδέεται, και την ένταξή της σε ένα συντηρητικό καλλιτεχνικό ρεύμα της όψιμης γοτθικής περιόδου, κοινό σε ολόκληρη την ιταλική χερσόνησο, που επηρεάζει και την απέναντι ακτή της Αδριατικής καθώς οι ιταλοί καλλιτέχνες της εποχής βρίσκονταν σε συνεχή μετακίνηση ανάμεσα στις διάφορες πόλεις-κράτη της Ιταλίας, περνούσαν στη Δαλματία όπου ζούσαν και εργάζονταν, με αποτέλεσμα οι πολιτιστικές ανταλλαγές να κυριαρχούν σε όλους τους τομείς της τέχνης. ΑΡΑ Θεωρώντας ότι η Κάρα του Πρωτοκλήτου στην Πάτρα φυλασσόταν πιθανότατα σε κιβωτίδιο, τον πλέον διαδεδομένο τύπο λειψανοθήκης στο Βυζάντιο, και λαμβάνοντας υπόψη τις πηγές της εποχής από τις οποίες προκύπτει ότι το ιερό λείψανο στην Ragusa εκτίθετο σε ανοιχτό σκεύος, ενώ στον Αγκώνα έφτασε μέσα στην ανθρωπόμορφη λειψανοθήκη, πιστεύω ότι η λειψανοθήκη με την οποία ο δεσπότης Θωμάς Παλαιολόγος παρέδωσε την Κάρα στον Πάπα Πίο Β’, κατασκευάστηκε στη διάρκεια του ταξιδιού του, καθώς φαίνεται λογικό να θέλει αποβιβαζόμενος στην Ιταλία να επιδείξει την Κάρα σε λειψανοθήκη που να συνάδει με την δυτική λατρευτική παράδοση. Η Ragusa, σταυροδρόμι πολιτισμών, κέντρο μεταλλοτεχνίας και εμπορίου χρυσού και αργύρου είναι ο επικρατέστερος τόπος κατασκευής της.. Στη Ragusa είναι έντονη η επίδραση της μεταλλοτεχνίας της βόρειας και νότιας Ιταλίας, με τους ραγουζαίους χρυσοχόους να εξάγουν τα έργα τους στην Ιταλία. Από τον καθεδρικό ναό της Ragusa προέρχεται μια  λειψανοθήκη κάρας του αποστόλου Ανδρέα, έργο του δεύτερου μισού 14^ου αιώνα, που μαρτυρεί την ύπαρξη συγκεκριμένου εικονογραφικού τύπου του Πρωτόκλητου στα εργαστήρια της πόλης (μορφή στιβαρή σε χαμηλό ανάγλυφο και έντονη σχηματοποίηση χαρακτηριστικών, πρόσωπο που στενεύει προς τα κάτω, κρανίο χωρίς τριχοφυΐα, μαλλιά χωρισμένα στη μέση, γενειάδα με συνεχείς βοστρύχους, άνοιγμα κεφαλής κατά την κατακόρυφη έννοια). Τον ίδιο τύπο ακολουθεί η λειψανοθήκη της Κάρας του αποστόλου Ανδρέα, η οποία όμως είναι κατώτερη των προτύπων της, γεγονός που πιθανόν οφείλεται είτε στην έλλειψη χρόνου (στη Ragusa ο Θωμάς έμεινε μικρό διάστημα) που ανάγκασε τον χρυσοχόο να απλουστεύσει την κατασκευή της (τα χαρακτηριστικά αποδίδονται εγχάρακτα και όχι σφυρήλατα), είτε στην έλλειψη χρημάτων που δεν επέτρεψε στον Θωμά Παλαιολόγο να αναθέσει την κατασκευή της σε έναν πρώτης σειράς τεχνίτη. Είναι γνωστή άλλωστε η κακή οικονομική κατάσταση του τελευταίου δεσπότη του Μυστρά. Ο Σφραντζής γράφει σχετικά: «Ὁ δεσπότης κῡρ Θωμᾱς οὐδὲν ἂλλο κατώρθωσεν εἰ μὴ ὃτι δέδωκε τῷ πάπᾳ Πίῳ τὴν τοῡ ἁγίου ἀποστόλου καί πρωτοκλήτου Ἀνδρέου κάραν, κἀκεῑνος πρὸς αυτὸν πρὸς τὸ μόλις τὸ ζῆν μὲ τοὺς αὐτοῡ αὐτὴν καὶ μόνην τὴν ἀναγκαίαν τροφήν». Όσα χρόνια έζησε ο Θωμάς στην Ιταλία τον συντήρησαν  ο Πάπας και οι ιταλοί ηγεμόνες. Από την προηγηθείσα ανάλυση προκύπτει ότι η λειψανοθήκη  της Κάρας του αποστόλου Ανδρέα που επεστράφη στην Πάτρα το 1964, είναι όντως αυτή μέσα στην οποία ο Θωμάς Παλαιολόγος παρέδωσε το ιερό λείψανο στον Πάπα το 1462. Πέραν της λατινοφιλίας του, λόγοι διπλωματικοί επέβαλαν στον δεσπότη να  παραδώσει την Κάρα μέσα σε δυτικότροπη λειψανοθήκη. Η Κάρα συνδέθηκε με ιστορικά γεγονότα και έγινε μέσο πολιτικής διαπραγμάτευσης για τον Θωμά που προσπάθησε να ωφεληθεί πολιτικά με το πρόσχημα της διάσωσης του ιερού λειψάνου από τους Οθωμανούς. Οι λαμπρές εκδηλώσεις στη Ρώμη για την υποδοχή της (1462) και οι λόγοι που εκφωνήθηκαν από τον Πάπα, αλλά κυρίως από τον καρδινάλιο Βησσαρίωνα, προαναγγέλλουν σαφώς την ανάληψη σταυροφορίας κατά των Τούρκων, των «ἀσπονδοτάτων» και «ἀπίστων ἐχθρῶν», η οποία όμως ματαιώθηκε λόγω του αιφνίδιου θανάτου του Πίου (Αύγουστος 1464).  Ο Θωμάς Παλαιολόγος πέθανε το 1465 χωρίς ποτέ οι εκκλήσεις του για βοήθεια προς τους δυτικούς ηγεμόνες να εισακουστούν. Σας ευχαριστώ πολύ ---------------------------ο--------------------------- Ακολουθεί σύντομο βιογραφικό της Δρ. Αναστασίας Κουμούση Δρ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ  ΚΟΥΜΟΥΣΗ Αρχαιολόγος – Βυζαντινολόγος Διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας Γεννήθηκε στην Αθήνα, ζει και εργάζεται στην Πάτρα. Πτυχιούχος του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος και Διδακτορικής Διατριβής με ειδίκευση στη Βυζαντινή ζωγραφική από το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Από το 1991 εργάζεται στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Διευθύντρια της 6ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων από το 2006 με περιοχή ευθύνης τους νομούς Αχαΐας και Ηλείας και από το 2014 της ενιαίας Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας. Παράλληλα με τα κύρια καθήκοντά της, λόγω υπηρεσιακών αναγκών άσκησε επί τριετία διευθυντικά καθήκοντα και στην Εφορεία Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας. Από το 2001 έως το 2007 δίδαξε ως Εντεταλμένη Λέκτορας «Βυζαντινή Αρχαιολογία και Τέχνη» στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Έχει αναπτύξει μεγάλη ανασκαφική δραστηριότητα στην Αχαΐα, Κορινθία και Αιτωλοακαρνανία. Διευθύντρια των συστηματικών ανασκαφών στην αρχαία Αίγειρα και την αρχαία Τρίταια Αχαΐας. Υπό την διεύθυνση και επίβλεψή της έχουν υλοποιηθεί 44 έργα αναστήλωσης, συντήρησης και ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων και μνημείων στην Αχαΐα, Ηλεία, Κορινθία, Αιτωλοακαρνανία και Ζάκυνθο, καθώς και τρία μουσειακά έργα. Yπό την επιμέλεια και τον συντονισμό της, διοργανώθηκαν από το 2014 έως σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών 26 περιοδικές εκθέσεις (αρχαιολογικές, εικαστικές, αρχειακές, φωτογραφικές και άλλων κατηγοριών). Τα κύρια επιστημονικά της ενδιαφέροντα αφορούν στη βυζαντινή και μεταβυζαντινή ζωγραφική και στις μεσαιωνικές οχυρώσεις. Έχει μεγάλο συγγραφικό έργο, στο οποίο περιλαμβάνονται μονογραφίες,  επιστημονικοί κατάλογοι εκθέσεων και πλήθος άρθρων. Α.Κ.Κ.

📢 Δημοσιεύθηκε στις 📅 12 December 2025 🕒 20:49

---

Οι Γεωπόνοι Αιτωλοακαρνανίας στηρίζουν τους αγρότες- Θα επισκεφθούν το μπλόκο Αγγελοκάστρου

Ο Σύνδεσμος Γεωπόνων Νομού Αιτωλίας και Ακαρνανίας εκφράζει «την αμέριστη συμπαράστασή του στους αγρότες που είναι στα μπλόκα, σε όλη τη χώρα και τους απευθύνει θερμό, αγωνιστικό χαιρετισμό». Αύριο, Σάββατο 13/12, εξάλλου ο Σύνδεσμος θα επισκεφθεί το μπλόκο Αγγελοκάστρου. Οι γεωπόνοι που θα αναχωρήσουν από το Αγρίνιο θα συγκεντρωθούν στις 6 το απόγευμα εξω από τα γραφεια του ΕΛΓΑ ώστε να μεταβούν συντεταγμένα στο Μπλόκο.  Η ανακοίνωση: Ο Σύνδεσμος Γεωπόνων Νομού Αιτωλίας και Ακαρνανίας εκφράζει την αμέριστη συμπαράστασή του στους αγρότες που είναι στα μπλόκα, σε όλη τη χώρα και τους απευθύνει θερμό, αγωνιστικό χαιρετισμό. Οι κινητοποιήσεις και οι αγώνες των αγροτών ακύρωσαν στην πράξη το κλίμα τρομοκρατίας και αυταρχισμού της κυβέρνησης, η οποία αντί να ικανοποιήσει τα δίκαια αιτήματα των αγροτών, προσπαθεί να λύσει τα προβλήματά τους με τις δυνάμεις καταστολής (ΜΑΤ) και με χημικά μέσα. Ο αγώνας των αγροτών είναι δίκαιος και είναι αγώνας επιβίωσης, όχι μόνο δικής τους, αλλά ολόκληρης της κοινωνίας. Φέρνει στο προσκήνιο τις πραγματικές ανάγκες των παραγωγών του αγροτικού τομέα, που τόσο η σημερινή κυβέρνηση, όσο και οι προηγούμενες, έχουν θυσιάσει για τα κέρδη των επιχειρηματιών του αγροδιατροφικού κλάδου (διαφορά τιμής από το χωράφι στο ράφι). Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, η ευλογιά των αιγοπροβάτων, οι χαμηλές τιμές παραγωγού, οι απλήρωτες επιδοτήσεις και η απουσία κρατικού προγραμματισμού συνθέτουν ένα μείγμα που δημιουργεί οικονομική ασφυξία αλλά και το αίσθημα αδικίας και εκμετάλλευσης των αγροτών. Απέναντί τους οι αγρότες βρίσκουν την κυβέρνηση που αρνείται να ικανοποιήσει τις διεκδικήσεις τους, επικαλούμενη το περιοριστικό δημοσιονομικό πλαίσιο και ένα επιλεκτικά ανίκανο κράτος να τους προστατεύσει απ' τις φυσικές καταστροφές και τις ζωονόσους. Την ίδια ώρα βεβαίως, δισεκατομμύρια ευρώ προορίζονται για επενδύσεις στην πολεμική βιομηχανία, στηρίζοντας την εμπλοκή της χώρας μας σε πολεμικούς σχεδιασμούς με τα γνωστά αποτελέσματα: να χάνονται αγορές (π.χ. ρωσικό εμπάργκο) για μια σειρά αγροτικά προϊόντα και να αυξάνεται το κόστος παραγωγής σε ό,τι αφορά το πετρέλαιο, το ρεύμα, τα λιπάσματα, τις ζωοτροφές. Η σπουδαιότητα του αγροτικού τομέα στην εθνική οικονομίας αλλά και στο Νομό μας αποτυπώνεται στα εξής:

• Σε εθνικό αλλά και τοπικό επίπεδο ο πρωτογενής τομέας είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης.
• Είναι ο δεύτερος κλάδος σε εξαγωγές για τη χώρα μας, μετά τα καύσιμα.
• Όσον αφορά το Νομό μας, η αγροτική παραγωγή συνεισφέρει περίπου στα 2/3 του συνόλου των εξαγωγών.
• Η Αιτωλοακαρνανία είναι ανάμεσα στους Νομούς με τα περισσότερα αιγοπρόβατα.
• Ο Νομός μας έχει την μεγαλύτερη παραγωγή ελιάς Καλαμών στην Ελλάδα.

Συνεπώς η επιβίωση του Αγροκτηνοτροφικού κλάδου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επιβίωση όλων των επιχειρήσεων (εστίαση, ελεύθεροι επαγγελματίες, μεταφορές, εμπόριο) αλλά και των ίδιων των πόλεων. Επίσης είναι ο μόνος κλάδος που κρατά ζωντανή την ύπαιθρο, όντας ο μόνος κλάδος που δημιουργεί αντίβαρο στο υδροκέφαλο κράτος των μεγάλων πόλεων. Είναι σημαντικό λοιπόν όλοι οι φορείς και οι κλάδοι να στηρίξουμε τον αγώνα των αγροτών γιατί η καταστροφή τους είναι και δική μας καταστροφή. Οι αγρότες είναι στα μπλόκα γιατί διεκδικούν τα δίκαια αιτήματά τους, όπως αυτά εκφράζονται στην ανακοίνωση της ΟΑΣ Αιτωλοακαρνανίας

• • Εδώ και τώρα την καταβολή όλων των χρωστούμενων από την κυβέρνηση καθώς και την βασική ενίσχυση που έπρεπε ήδη να μας έχουν καταβληθεί.
  • Κατώτερες εγγυημένες τιμές που να καλύπτουν το κόστος παραγωγής και να αφήνουν βιώσιμο εισόδημα για να καλύψουμε τις βιοποριστικές ανάγκες και τα έξοδα καλλιέργειας
  • Μείωση του κόστους παραγωγής
  • Αφορολόγητο πετρέλαιο στην αντλία, πλαφόν στην τιμή του αγροτικού ρεύματος στα 7 λεπτά/Kwh και κατάργηση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, επιδότηση και κατάργηση του ΦΠΑ στα μέσα και εφόδια.
  • Να αλλάξει ο κανονισμός του ΕΛΓΑ ώστε να ασφαλίζει και να αποζημιώνει την παραγωγή και το κεφάλαιο στο 100% από όλους τους φυσικούς κινδύνους και νόσους σε όλα τα στάδια της παραγωγής με επαρκή κρατική χρηματοδότηση.
  • Αναπλήρωση του χαμένου εισοδήματος για το 2025 σε όλα τα προϊόντα που έχουν καταρρεύσει οι τιμές τους κάτω από το κόστος παραγωγής.
  • Σύνδεση της επιδότησης με την παραγωγή στη γεωργία και με το ζωικό κεφάλαιο στην κτηνοτροφία. Όσοι παράγουν και είναι πραγματικοί αγρότες και κτηνοτρόφοι, αυτοί να παίρνουν τις επιδοτήσεις και να είναι ακατάσχετες.
  • Να γίνουν τα αναγκαία έργα υποδομής που το αγροτικό κίνημα διεκδικεί σε κάθε περιοχή. (π.χ άρδευση και αντιπλημμυρική/αντιπυρική θωράκιση, αγροτική οδοποιία κλπ).
  • Να υπάρξει πάγωμα των οφελών σε ασφαλιστικούς οργανισμούς, ΚΕΑΟ, ΔΟΥ, τράπεζες, ΔΕΗ.
  • Να μην υπάρξει μείωση των πόρων της ΚΑΠ για την πολεμική προετοιμασία όπως ήδη συζητάνε να προχωρήσουν σε περικοπή
  • Ο ΔΙΚΑΙΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΑΓΩΝΑΣ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ.
  • ΤΩΡΑ ΝΑ ΔΕΙΞΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΤΗΝ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΜΑΣ ΣΤΟΥΣ ΑΓΡΟΤΕΣ.

📢 Δημοσιεύθηκε στις 📅 12 December 2025 🕒 20:44

---

Στηρίζει τους αγρότες στο μπλόκο της Βόνιτσας η ΑΔΕΔΥ Λευκάδας

Το Ν.Τ. της ΑΔΕΔΥ Λευκάδας στηρίζει τους αγρότες και στο μπλόκο της Βόνιτσας. Καλεί το Σάββατο 13/12/2025 στις 12:00 το μεσημέρι στα διόδια του Ακτίου στην κινητοποίηση των Αγροτοκτηνοτροφικών Συλλόγων Ακτίου-Βόνιτσας. Η ανακοίνωση: «Το Ν.Τ. της ΑΔΕΔΥ ΛΕΥΚΑΔΑΣ στηρίζει τα δίκαια αιτήματα του οργανωμένου αγροτικού κινήματος. Εκφράζει την αγωνιστική αλληλεγγύη καθώς και την συμπαράταξή του στις κινητοποιήσεις των αγροτών που εκφράζονται μέσω των αγροτοκτηνοτροφικών συλλόγων της περιοχής που συσπειρώνονται γύρω από τις αποφάσεις της Πανελλαδικής Επιτροπής των Μπλόκων. Οι πολιτικές της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) που υλοποίησαν οι ως τώρα κυβερνήσεις όπως και η σημερινή της ΝΔ, έχουν τεράστια ευθύνη για τη διάλυση της αγροτικής παραγωγής. Επιπλέον, η πολιτική που εξοντώνει τους αγρότες είναι η ίδια που γεννά την ακρίβεια, τα 13ωρα, τους μισθούς πείνας και προϋπολογισμούς πολέμου που δεν χωράνε τις λαϊκές ανάγκες. Η ίδια πολιτική που στερεί από τον αγρότη ένα αξιοπρεπές εισόδημα, στερεί και από τους εργαζόμενους τα εργασιακά και ασφαλιστικά τους δικαιώματα. Υποκινητής των κινητοποιήσεων είναι η πολιτική όλων των ελληνικών κυβερνήσεων, η πολιτική της ΕΕ, η οποία μέσω των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων της ΚΑΠ, οδηγεί στη συγκέντρωση πλούτου, γης και παραγωγής σε όλο και λιγότερα χέρια. Οι μικρομεσαίοι αγρότες κλιμακώνουν τις κινητοποιήσεις τους, που από πολύ πιο πριν έχουν ξεκινήσει μέσα από συσκέψεις, αγωνιστικές κινητοποιήσεις και τώρα βγαίνουν στους δρόμους με τα τρακτέρ της δουλειάς και τον αγώνα στα μπλόκα για επιβίωση. Σήμερα πολύ περισσότερο είναι αναγκαίο να δυναμώσει ο κοινός αγώνας απέναντι σε αυτήν τη βαρβαρότητα που φέρνει η πολιτική η οποία έχει ως κριτήριο την ενίσχυση των κερδών των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων σε βάρος της δικής μας ζωής. Που τσακίζει τους μισθούς, το εισόδημα, τα δικαιώματά μας. Για αυτό μεγαλώνει η ανάγκη για τη διέξοδο που βρίσκεται μόνο στον δρόμο του αγώνα. Διαχρονικά ότι έχουν κατακτήσει εργάτες ,αγρότες αυτοαπασχολούμενοι ήταν αποτέλεσμα της δικής μας δράσης, με κινητοποιήσεις, με απεργίες με μπλόκα, συλλαλητήρια, πίεση με αυτόν τον τρόπο προς την εκάστοτε κυβέρνηση. Στεκόμαστε αλληλέγγυοι και συμμέτοχοι στον αγώνα επιβίωσης των μικρομεσαίων αγροτών της περιοχής μας και στο μπλόκο της Βόνιτσας. Ο αγώνας τους είναι δίκαιος και είναι αγώνας επιβίωσης. Διαλέγουμε με ποια πλευρά είμαστε και είμαστε με τους αγωνιστές αγρότες και όχι με την αυταρχική και βίαιη κυβέρνηση, όχι με το αγροτοδιατροφικό κεφάλαιο και τα κέρδη του. Καλούμε τους εργαζόμενους, όλα τα σωματεία να πάρουν αποφάσεις συμπαράστασης και αλληλεγγύης τον αγώνα τους γιατί τα αιτήματα τους είναι και δικά μας! Καλούμε το Σάββατο 13/12/2025 στις 12:00 το μεσημέρι, να βρεθούμε όλοι στα διόδια του Ακτίου στην κινητοποίηση που καλούν οι Αγροτοκτηνοτροφικοί Σύλλογοι Ακτίου-Βόνιτσας».

📢 Δημοσιεύθηκε στις 📅 12 December 2025 🕒 20:17

---