Το έντερό σου δεν αποτυγχάνει – επικοινωνεί
Πολλοί άνθρωποι λαμβάνουν τη διάγνωση του IBS χωρίς πραγματικές εξηγήσεις. Συχνά νιώθουν ότι η διάγνωση δεν απαντά στις απορίες τους ή ότι απλώς τους αποδίδεται μια γενική ταμπέλα.
Οι ψυχολόγοι εξηγούν πως αυτό συμβαίνει επειδή σπάνια αναφέρεται ο ρόλος του άξονα εγκεφάλου–εντέρου.
Ο εγκέφαλος και το έντερο επικοινωνούν αδιάκοπα μέσω νεύρων, ορμονών και νευροχημικών σημάτων. Όταν το σώμα βρίσκεται σε στρες ή ένταση, η λειτουργία αυτή διαταράσσεται.
Η ενεργοποίηση του «fight-or-flight» επηρεάζει την κινητικότητα του εντέρου, κάνει το σώμα πιο ευαίσθητο στον πόνο και μπορεί να προκαλέσει φούσκωμα, δυσκοιλιότητα ή εναλλαγές στις κενώσεις.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το IBS συχνά λειτουργεί σαν «σύστημα ειδοποίησης»: ένα μήνυμα ότι το νευρικό μας σύστημα είναι σε υπερένταση ή ότι κάποιες ανάγκες μας έχουν αγνοηθεί.
Όταν το σώμα αντιδρά, δεν προσπαθεί να μας περιορίσει, προσπαθεί να μας τραβήξει την προσοχή.
Πρωινές ιεροτελεστίες που δημιουργούν αίσθηση ασφάλειας
Το πώς ξεκινά η ημέρα μπορεί να καθορίσει το πώς θα λειτουργήσει το έντερο. Ψυχολόγοι και γαστρεντερολόγοι συμφωνούν πως το IBS επιδεινώνεται όταν το σώμα βρίσκεται σε κατάσταση έντασης από το πρωί.
Μια αργή, σταδιακή έναρξη μέσα σε περιβάλλον ηρεμίας βοηθά το νευρικό σύστημα να «κατέβει σκαλοπάτια» έντασης. Ηρεμεί το σώμα, μειώνει την σπαστικότητα στο έντερο και επιτρέπει στη φυσιολογική κινητικότητα να ενεργοποιηθεί.
Τι προτείνουν οι ειδικοί:
- ξύπνησε 30–60 λεπτά νωρίτερα ώστε να μην ξεκινάς τη μέρα με άγχος
- κράτησε τα κινητά και τις οθόνες μακριά μέχρι να ξυπνήσει το σώμα σου
- ξεκίνησε με ένα ζεστό ρόφημα
- πρόσθεσε ήπια κίνηση, όπως διατάσεις ή μικρή βόλτα
Πολλοί με IBS παρατηρούν ότι αν το σώμα δεν «ανοίξει» το πρωί, τα συμπτώματα ακολουθούν όλη την ημέρα. Η αίσθηση ασφάλειας είναι η βάση για μια λειτουργική πέψη.
Στη διάρκεια των επεισοδίων έξαρσης, η λύση δεν είναι ο έλεγχος αλλά η επιείκεια
Τα επεισόδια έντονου φουσκώματος, δυσφορίας ή δυσκοιλιότητας συχνά ενεργοποιούν πανικό. Η ένταση αυτή επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τα συμπτώματα, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.
Οι ψυχολόγοι εξηγούν ότι κάθε προσπάθεια να «επιβάλουμε» κάτι στο σώμα μας εκείνη τη στιγμή, υπερβολική άσκηση, καθαρτικά, αυστηρή αυτοκριτική, στέλνει ακόμα περισσότερα σήματα στρες.
Αντίθετα, μια πιο ήπια προσέγγιση βοηθά το σώμα να βγει από την κατάσταση συναγερμού:
- ήπια ενυδάτωση
- αργό περπάτημα
- αναπνευστικές ασκήσεις
- χαλάρωση της κοιλιάς χωρίς πίεση ή σφίξιμο
Όταν ο εγκέφαλος λαμβάνει σήματα ασφάλειας, το πεπτικό σύστημα αποκτά χώρο να επανέλθει. Η ανάκαμψη δεν έρχεται από τον έλεγχο, έρχεται από την αποφόρτιση.
Τίμησε τη σύνδεση μυαλού–εντέρου
Ένα από τα σημαντικότερα σημεία που επισημαίνουν οι ψυχοθεραπευτές είναι ότι το IBS δεν είναι απλώς σωματικό.
Η σχέση μας με το σώμα μας, το ιστορικό άγχους, πιεστικών καταστάσεων ή εσωτερικευμένης τελειομανίας συχνά συσσωρεύονται και καταλήγουν στο έντερο, που αποτελεί έναν από τους πιο ευαίσθητους υποδοχείς του νευρικού συστήματος.
Πολλοί άνθρωποι με IBS παρατηρούν ότι τα έντονα συναισθήματα, ακόμη κι αν δεν τα έχουν αναγνωρίσει συνειδητά, μεταφέρονται άμεσα στη λειτουργία του εντέρου.
Το σώμα «κλειδώνει», η κινητικότητα αλλάζει και η δυσφορία αυξάνεται.
Οι ειδικοί προτείνουν:
- παρατήρησε πώς αντιδρά το έντερό σου όταν είσαι ήρεμος vs. αγχωμένος
- δοκίμασε τεχνικές, ήπιες αναπνοές, διαφραγματική αναπνοή
- σκέψου τη δυνατότητα ψυχοθεραπείας, ειδικά με προσεγγίσεις όπως CBT ή somatic therapy
Το IBS συχνά γίνεται ένας καθρέφτης συναισθημάτων που δεν έχουμε μάθει να ακούμε. Και η αποδοχή αυτή είναι από μόνη της θεραπευτική.
Η ανοιχτή επικοινωνία μειώνει τη ντροπή και τη σωματική ένταση
Οι ψυχολόγοι υπογραμμίζουν ότι το IBS συνοδεύεται από μια άβολη κοινωνική σιωπή. Πολλοί ντρέπονται να πουν ότι έχουν πόνο, φούσκωμα ή ανάγκη να αποσυρθούν για λίγο.
Αυτή η σιωπή, όμως, συχνά επιδεινώνει τα συμπτώματα. Όταν προσπαθούμε να «κρυφτούμε», βάζουμε το σώμα σε επιφυλακή.
Το να μιλήσεις ανοιχτά σε έναν φίλο, έναν συνάδελφο ή έναν σύντροφο δεν είναι αδυναμία, είναι συναισθηματική απελευθέρωση. Χαλαρώνει το νευρικό σύστημα, μειώνει το άγχος και δημιουργεί χώρο για στήριξη.
Δεν χρειάζεται υπεραναλυτική εξήγηση. Μερικές φορές το «Δεν νιώθω πολύ καλά σήμερα, ίσως χρειαστώ λίγο χρόνο» είναι αρκετό.
Άφησε την τελειομανία – το σώμα δεν χρειάζεται “διόρθωση”
Ένα από τα πιο συχνά λάθη των ανθρώπων με IBS είναι η νοοτροπία «αν το κάνω τέλεια, θα γιατρευτώ».
Ψυχολόγοι και διατροφολόγοι συμφωνούν ότι αυτή η στάση οδηγεί σε υπερανάλυση, αυστηρό έλεγχο, επίμονη αυτοκριτική και τελικά ακόμη μεγαλύτερη ένταση στο σώμα.
Η αλήθεια; Δεν υπάρχει ιδανικό πρωτόκολλο για όλους. Οι δίαιτες, οι αλλαγές, τα συμπληρώματα και οι συνήθειες είναι εργαλεία, όχι εξετάσεις επιτυχίας ή αποτυχίας.
Η θεραπεία μοιάζει περισσότερο με εξερεύνηση παρά με «πρόγραμμα». Κάποιες στρατηγικές βοηθούν, κάποιες όχι, και αυτό είναι εντάξει.
Το σώμα δεν χρειάζεται τελειότητα, χρειάζεται σταθερότητα, καλοσύνη και υπομονή.
Το IBS δεν είναι προσωπική αδυναμία – είναι μια κατάσταση που απαιτεί φροντίδα
Οι ειδικοί υπενθυμίζουν ότι η ζωή με IBS μπορεί να είναι κουραστική και απογοητευτική, ιδιαίτερα όταν τα συμπτώματα επηρεάζουν την κοινωνική ζωή, την εργασία ή τη διάθεση.
Αυτό δεν σημαίνει ότι κάποιος είναι «υπερβολικός» ή «εύθραυστος». Σημαίνει ότι ζει σε ένα σώμα με αυξημένη ευαισθησία στο στρες και στις εσωτερικές μεταβολές.
Το IBS δεν είναι δείκτης δύναμης ή αδυναμίας. Είναι μια κατάσταση που απαιτεί κατανόηση και αυτοφροντίδα.
Ιδανικά για να «κάψεις» τις θερμίδες από μελομακάρονα και κουραμπιέδες.
να κάνεις τέλεια προπόνηση
να μείνεις ενεργός
